(۱۰۸) رواج دادن سلام

۲۲۴ـ رسول الله ص فرمودند: «لاَ تَدْخُلُوا الْـجَنَّةَ حَتَّى تُؤْمِنُوا، وَلاَ تُؤْمِنُوا حَتَّى تَحَابُّوا، أَوَ لاَ أَدُلُّكُمْ عَلَى شَيْءٍ إِذَا فَعَلْتُمُوهُ تَحَاَبَبْتُمْ؟ أَفْشُوا السَّلاَمَ بَيْنَكُمْ» [۲۵۷].

«به بهشت وارد نمى‌شوید تا اینکه ایمان بیاورید، و ایمان شما کامل نمى‌شود مگر اینکه یکدیگر را دوست داشته باشید، آیا شما را به کارى راهنمایى نکنم که انجام آن، باعث دوستى شما با یکدیگر شود؟ سلام را بین خود رواج دهید».

کلمات حدیث

أَفْشُوا السَّلاَمَ: سلام را گسترش دهید به تعبیر امروزی نهادینه کنید.

این حدیث بیانگر اهمیت نشر و گسترش سلام کردن بین مسلمانان است و سلام باید با جمله‌ی معروف «السلام علیكم» باشد نه چیز دیگری البته بعد از گفتن «السلام علیكم» استفاده از دیگر کلماتی که در عرف رایج هستند اشکالی ندارد.

اینکه فرمود وارد بهشت نمی‌شوید، هدف این نیست که اصلا وارد بهشت نمی‌شوید بلکه هدف ورود اولیه است که نیاز به ایمان کامل دارد و ایمان کامل بدون محبت به‌خاطر الله متحقق نمی‌شود.

[نشر و گسترش سلام در ایجاد محبت نقش بسزائی دارد چرا که سلام از قلب‌های سالم و با صفا سرچشمه می‌گیرد بنابراین، بیماردلان و مبتکرین مبادرت به سلام گفتن نمی‌کنند و همین امر باعث می‌شود که محبت آنها در دل مردم نشیند پس باید در سلام گفتن مبادرت ورزید تا کبر و غرور از بین برود و صفا و صمیمیت ایجاد شود] [۲۵۸].

فوائد حدیث

۱- ورود به بهشت بعد از فضل و کرم الله، بدون داشتن ایمان ممکن نیست بنابراین غیر از مؤمنین کسی دیگر وارد بهشت نخواهد شد.

۲- افشا و نشر سلام، کلید ایجاد محبت و دفع نفرت و بیگانگی در میان مسلمانان خواهد بود.

۳- اهمیت سلام کردن به یکدیگر و رد نظریه کسانی که به این مسأله اهمیت نمی‌دهند در حالی که رسول اکرم صآن‌را راه رسیدن به ایمان معرفی کرده ایمانی که سبب ورود به بهشت می‌شود.

۴- نشر و گسترش سلام به انسان درس تواضع و فروتنی می‌دهد.

۵- این امور سه‌گانه در برگیرنده‌ی خصلت‌های خوب زیادی هستند بنابراین می‌طلبد که در پی تحقق آنها بود.

۶- انفاق در تنگدستی باعث اعتماد بر الله و بی‌رغبتی از دنیا و امید نبستن به آرزوهای دنیوی می‌شود که همه اینها برای آخرت انسان از اهمیت زیادی برخوردار هستند.

۲۲۵ـ عمار بن یاسر بمی‌گفت: کسى که سه خصلت داشته باشد، ایمانش را کامل کرده است: عدالت با خود، سلام دادن به همه‌ى مردم، و انفاق در تنگدستى [۲۵۹].

رهمنود حدیث:

این سه خصلت جزو نشانه‌های قوت ایمان است چرا که انسان وقتی منصف باشد، حقوق الله و حقوق بندگان به‌ویژه همسر، فرزندان و همسایگانش را به خوبی ادا خواهد کرد و سلام کردن به همه علامت اخلاق نیک و فروتنی بوده، باعث تالیف قلب‌ها و ایجاد دوستی و محبت می‌شود. و انفاق در تنگدستی نشانه‌ی ایثار و ترجیح دادن خشنودی الله بر خشنودی نفس است که البته انفاق در چنین وضعیتی باید پس از هزینه‌های فرزندان و کسانی باشد که نفقه‌ی آنها به عهده‌ی فرد است. همچنین انفاق در تنگدستی بیانگر ایمان و اعتماد فرد به الله متعال می‌باشد.

فوائد حدیث:

۱- بیان اندیشه و فهم درست صحابه از دین که بدور از افراط و تفریط بوده است.

۲- نشر و گسترش سلام به انسان درس تواضع و فروتنی می‌دهد.

۳- این امور سه گانه در برگیرنده‌ی خصلت‌های زیاد خوبی هستند.

بنابراین می‌طلبد که در پی تحقق آنها بود.

۴- انفاق در تنگدستی باعث اعتماد بر الله و بی‌رغبتی در دنیا و امید نبستن به آرزوهای دنیوی می‌شود که همه اینها برای آخرت انسان از اهمیت زیادی برخوردار هستند.

۲۲۶ـ عبدالله بن عمر بروایت مى‌کند که مردى از پیامبر اکرم ص پرسید: بهترین عمل در اسلام کدام است؟ آنحضرت ص فرمود: «خوراک دادن و سلام کردن به آشنا و بیگانه» [۲۶۰].

کلمات حدیث:

أي الإسلام خیر: یعنی کدام خصلت اسلامی بهتر است.

رهنمود حدیث

در این حدیث به خوراک دادن تشویق شده چنانکه الله متعال نیز در وصف چنین افرادی فرموده است: ﴿وَيُطۡعِمُونَ ٱلطَّعَامَ عَلَىٰ حُبِّهِۦ مِسۡكِينٗا وَيَتِيمٗا وَأَسِيرًا٨﴾[الإنسان: ۸]. «و با وجود نیازی که به غذا دارند، به بینوا و یتیم و اسیر می‌دهند».

همچنین به نشر سلام بین کسانی که می‌شناسی یا نمی‌شناسی تشویق کرده است. هدف فقط مسلمانان هستند. گرچه سلام کردن به مجلسی که در آن مسلمان و غیر مسلمان وجود دارد اشکالی ندارد به‌شرطی که هدف فقط مسلمانان باشند اما در برخورد با غیر مسلمانان نباید پیش سلام بود.

فوائد حدیث

۱- خوراک دادن و مهمانی گرفتن باعث نزول برکت و تالیف دلها می‌شود.

۲- میزان شیفتگی صحابه در سؤال کردن از رسول اکرم صپیرامون آنچه در دنیا و آخرت به خیر و صلاحشان بود.

[۲۵۷] مسلم (۱/۷۴) وغیره. [۲۵۸] شرح حصن المسلم مجدی بن عبدالوهاب احمد. [۲۵۹] بخارى مع الفتح (۱/۸۲) که سلسله‌ى سند به عمار سمنسوب شده است. [۲۶۰] بخار مع الفتح (۱/۵۵) و مسلم (۱/۶۵).