(۱۱۴) آنچه که مسلمان هنگام مدح شدنش بگويد

۲۳۲ـ «اَللهم لاَ تُؤَاخِذْنِيْ بِمَا يَقُوْلُوْنَ، وَاغْفِرْ لِيْ مَا لاَ يَعْلَمُوْنَ [وَاجْعَلْنِيْ خَيْرًا مِمَّا يَظُنُّوْنَ]» [۲۶۷].

«بار الها! مرا به‌خاطر آنچه که مى‌گویند، مورد بازخواست قرار مده، و آنچه را که از من نمى‌دانند، بیامرز، و مرا بهتر از آنچه که درباره‌ى من گمان مى‌کنند، بگردان».

رهنمود حدیث

این حدیث بیانگر میزان ترس صحابه از غرور و دچار فتنه شدن از مدح و تعریف افراد می‌باشد، همچنین قدرت ایمان و درستی یقین آنها را می‌رساند و چنین‌اند اهل ایمان همواره در ترس و دلهره به سر می‌برند و هیچگاه خود را از نفس و شیطان در امان نمی‌بینند چنانکه الله متعال می‌فرماید: ﴿وَٱلَّذِينَ يُؤۡتُونَ مَآ ءَاتَواْ وَّقُلُوبُهُمۡ وَجِلَةٌ أَنَّهُمۡ إِلَىٰ رَبِّهِمۡ رَٰجِعُونَ٦٠﴾[المؤمنون: ۶۰]. ترجمه: «و آنان که آنچه باید بدهند، می‌دهند و با این حال دل‌هایشان از اینکه به‌سوی پروردگارشان بازمی‌گردند، هراسان است».

فوائد حدیث

۱- مشروعیت گفتن این دعا هنگام شنیدن تعریف و تمجید خویش از دهان کسی.

۲- تواضع و فروتنی جزو اسباب رستگاری و سعادت است.

۳- طلب آمرزش از الله متعال به‌خاطر اینکه ستایش کننده از حال ستایش شونده خبر ندارد.

[۲۶۷] بخارى در کتاب: الأدب المفرد شماره‌ى (۷۶۱). و ألبانى در صحیح الأدب المفرد به شماره‌ى (۵۸۵) آنرا صحیح دانسته است. و بین دو کروشه از بیهقى در کتاب: شعب الإیمان (۴/۲۲۸) به روایت دیگرى است.