(۵۷) دعای تسلیت گفتن
۱۶۲ـ «إِنَّ للهِ مَا أَخَذَ، وَلَهُ مَا أَعْطَى وَكُلُّ شَيْءٍ عِنْدَهُ بِأَجَلٍ مُسَمَّى … فَلتَصْبِرْ وَلْتَحْتَسِبْ» [بخارى ۲/۸۰ ومسلم ۲/۶۳۶].
«همانا آنچه را که خداوند گرفت، از آنِ خودش بود، و آنچه را که داده است نیز مال خود او مى‌باشد، مسلّماً هر چیز، میعاد معینى دارد، لذا باید صبر کنى و امید ثواب داشته باشى».
«أَعْظَمَ اللهُ أَجْرَكَ وَأَحْسَنَ عَزَاءَكَ وَغَفَرَ لِـمَيِّتِكَ» [۱۹۵].
«الله! اجرت را بزرگ گرداند و عزایت را نیکو کند، و میتت را بیامرزد». و اگر دعاى فوق را بخواند خوب است.
معنی کلمات حدیث:
وَلْتَحْتَسِبْ: صبر به نیت ثواب پیشه کند.
رهنمود حدیث:
زینب؛ دختر گرامی رسول اکرم صکسی را دنبال پدربزرگوار خویش فرستاد تا بر بالین فرزند خردسال زینب که در حال مردن بود تشریف بیاورد. رسول اکرم صبه دخترش سلام فرستاد و او را توصیه به صبر و دعا نمود. زینب دوباره کسی نزد ایشان فرستاد و سوگند داد که حتما تشریف بیاورد. رسول اکرم صبا جمعی از یارانش تشریف برد و کودک را در حالی که به نفس نفس افتاده بود در دست گرفت و اشک از چشمان رسول اکرم صسرازیر شد. سعد بن عباده در مورد اشک ریختن رسول الله پرسید؟ فرمود: این‌ها نشانه‌ی رحمتی است که الله متعال در دل بندگانش قرار داده و رحمت او شامل بندگانی خواهد بود که اهل ترحم باشند.
فوائد حدیث:
۱- فرزند امانتی است الهی و هر گاه او امانتش را پس گرفت باید صبر را پیشه ساخت و سر تسلیم فرود آورد.
۲- جواز فرا خواندن انسان نیک و بزرگوار بر بالین بیماری که در حال وفات است.
۳- استحباب عیادت بیمار گر چه کوچک باشد.
۴- جواز گریه کردن و اشک ریختن برای میت به شرطی که همرا با نوحه و دیگر کارهای ناجایز نباشد.
- حدیثی که تعزیه را تا سه روز محدود می‌داند صحیح نمی‌باشد [۱۹۶].
- همچنین حدیثی که می‌گوید: پاداش عرض تعزیه به مصیبت دیده مانند پاداش خود مصیبت دیده است اگر صبر پیشه سازد، ضعیف است. نگا (الاوراء:۷۶۵).
[۱۹۵] الأذکار أثر امام نووى ص (۱۲۶). [۱۹۶] - منظور از تعزیه در اینجا تسلیت گفتن به خویشاوندان میت است، اما بنا بر حدیث متفق علیه ، رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم از اینکه زن بیش از سه روز برای غیر از شوهرش در عزا بنشیند و از زینت مباح خودداری کند نهی فرموده است. (بازبینی)