(۸۴) دعای مجلس

۱۹۵ـ ابن عمر بمى‌گوید: رسول الله ص قبل از اینکه از مجلس برخیزد، آنطور که مردم مى‌شمردند، صد بار این دعا را مى‌خواند:

«رَبِّ اغْفِرْ لِيْ وَتُبْ عَلَيَّ إِنَّكَ أَنْتَ التَّوَّابُ الْغَفُوْرُ» [۲۲۶].

«الهى! مرا بیامرز و توبه ام را بپذیر زیرا که تو بسیار توبه پذیر و بخشاینده‌اى».

معنی کلمات حدیث:

الْغَفُوْرُ: واژه مبالغه یعنی بسیار و همیشه بخشنده.

رهنمود حدیث:

این حدیث بیانگر میزان ترس و خشیت رسول اکرم ص از پرودگارش می‌باشد چنانکه خودش می‌فرماید: من روزانه صد بار و در روایتی فرمود بیش از هفتاد بار توبه و استغفار می‌کنم. و بدینصورت به امت خویش درس توبه و استغفار و بندگی را می‌دهد. وقبل از ایشان در مورد برخی از پیامبران نیز توبه و استغفار نقل شده چنانکه قرآن به نقل از ابراهیم خلیل می‌گوید: ﴿رَبَّنَا وَٱجۡعَلۡنَا مُسۡلِمَيۡنِ لَكَ وَمِن ذُرِّيَّتِنَآ أُمَّةٗ مُّسۡلِمَةٗ لَّكَ وَأَرِنَا مَنَاسِكَنَا وَتُبۡ عَلَيۡنَآۖ إِنَّكَ أَنتَ ٱلتَّوَّابُ ٱلرَّحِيمُ١٢٨﴾[البقرة: ۱۲۸]. ترجمه: «پروردگارا! ما را تسلیم خویش بگردان و از فرزندانمان امتی پدید آور که فرمانبردارت باشند و روش عبادت‌ را به ما بیاموز و توبه‌ی ما را بپذیر؛ همانا تو، توبه‌پذیر و مهربانی».

فوائد حدیث:

۱- امت به کثرت توبه و استغفار توصیه شده است چرا که انسان همیشه جایز الخطا و در معرض گناه است.

۲- استغفار، گاهی به‌خاطر ارتکاب گناه و گاهی به‌خاطر کوتاهی در عبادت انجام می‌گیرد.

۳- استغفار و توبه باید خالصانه و به‌خاطر الله باشد. چنانکه می‌فرماید:

﴿وَتُوبُوٓاْ إِلَى ٱللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ﴾[النور: ۳۱].

«ای مؤمنان همگی به سوی الله بازگردید تا رستگار شوید».

۴- هدف زیاد استغفار کردن است بنا براین مقید به تعداد مشخصی نیست.

[۲۲۶] ترمذى وغیره، و نگا: صحیح ترمذى (۳/۱۵۳)، و صحیح ابن ماجه (۲/۳۲۱) و لفظ حدیث از ترمذى است.