سیمای روز رستاخیز

مطلب اول: پرهیزگاران در امانند

گروهی از بندگان الله هنگام وحشت مردم، به دشواری و ناراحتی دچار نمی‌شوند. وقتی دیگران پریشان هستند، آن‌ها در آرامش کامل به سر می‌برند. آنان همان دوستان الله هستند که جهت آمادگی برای آن روز خطرناک، آستین همت را بالا زده‌اند و خود را برای عبادت و نیایش مهیا نموده‌اند. هنگام بیرون آمدن از قبر، فرشتگان به استقبال‌شان می‌آیند و آن‌ها را از هر ترس و هراسی به دور می‌دارند:

﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ سَبَقَتۡ لَهُم مِّنَّا ٱلۡحُسۡنَىٰٓ أُوْلَٰٓئِكَ عَنۡهَا مُبۡعَدُونَ١٠١ لَا يَسۡمَعُونَ حَسِيسَهَاۖ وَهُمۡ فِي مَا ٱشۡتَهَتۡ أَنفُسُهُمۡ خَٰلِدُونَ١٠٢ لَا يَحۡزُنُهُمُ ٱلۡفَزَعُ ٱلۡأَكۡبَرُ وَتَتَلَقَّىٰهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ هَٰذَا يَوۡمُكُمُ ٱلَّذِي كُنتُمۡ تُوعَدُونَ١٠٣﴾[الأنبیاء: ۱۰۱-۱۰۳].

‏«بى‏گمان، آنان‌که پیشتر، از جانب ما به آنان وعده نیکو داده شده است، از آن (آتش) دور نگه داشته می‌شوند، صداى آن را نمى‏شنوند و در میان آن‌چه دل‌هایشان بخواهد، جاودانند. دلهره‌ی بزرگ آنان را غمگین نمى‏کند و فرشتگان از آن‌ها استقبال مى‏کنند (و به آنان مى‏گویند:) این همان روزى است که به شما وعده مى‏دادند‏‏».‏

دلهره‌ی بزرگ، همان ترسی است که بندگان الله هنگام بیرون آمدن از قبر‌ها در دل دارند. الله می‌فرماید:

﴿وَلَا تَحۡسَبَنَّ ٱللَّهَ غَٰفِلًا عَمَّا يَعۡمَلُ ٱلظَّٰلِمُونَۚ إِنَّمَا يُؤَخِّرُهُمۡ لِيَوۡمٖ تَشۡخَصُ فِيهِ ٱلۡأَبۡصَٰرُ٤٢﴾[إبراهیم: ۴۲].

«‏گمان مبر که الله از کارهایی که ستمگران می‌کنند، بی‌خبر است. (نه، بلکه مجازات) آنان را به روزی می‌اندازیم، که چشم‌ها در آن (از ترس) باز می‌ماند‏».‏

در آن روز هولناک، منادی رحمان بانگ بر می‌آورد که: ای بندگان رحمان! آرام بگیرید و هراسی به دل راه ندهید:

﴿يَٰعِبَادِ لَا خَوۡفٌ عَلَيۡكُمُ ٱلۡيَوۡمَ وَلَآ أَنتُمۡ تَحۡزَنُونَ٦٨ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ بِ‍َٔايَٰتِنَا وَكَانُواْ مُسۡلِمِينَ٦٩﴾[الزخرف: ۶۸-۶۹].

«‏ای بندگان (پرهیزگار) من! امروز نه بیمی بر شما است و نه اندوهی دارید. آن بندگانی که به نشانه‌های ما ایمان آوردند و فرمان‌بردار بودند»‏.

﴿أَلَآ إِنَّ أَوۡلِيَآءَ ٱللَّهِ لَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ٦٢ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَكَانُواْ يَتَّقُونَ٦٣ لَهُمُ ٱلۡبُشۡرَىٰ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَفِي ٱلۡأٓخِرَةِۚ لَا تَبۡدِيلَ لِكَلِمَٰتِ ٱللَّهِۚ ذَٰلِكَ هُوَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ٦٤﴾[یونس: ۶۲-۶۴].

‏«‏هان! بی‌گمان دوستان الله ترسی بر آنان نیست و غمگین نمی‌گردند.‏ (دوستان الله) کسانی هستند که ایمان آوردند و تقوا پیشه کردند. ‏‏ در دنیا برای آنان (به هنگام مرگ) و در آخرت مژده (به خوشبختی) است. سخنان الله،‏ تخلّف‌ناپذیر است. این همان رستگاری بزرگ است»‏.

علت این‌که بندگان پرهیزگار الله، در آرامش و اطمینان به سر می‌برند این است که در دنیا با قلبی آکنده از ترس از الله زندگی را سپری کردند، شب‌ها را با عبادت به صبح رساندند و روزها را تشنه ماندند و برای دیدار الله در واپسین روز، خود را آماده ساختند. پروردگار حال آن‌ها را این‌گونه بیان می‌فرماید:

﴿إِنَّا نَخَافُ مِن رَّبِّنَا يَوۡمًا عَبُوسٗا قَمۡطَرِيرٗا١٠﴾[الإنسان: ۱۰].

«‏ما در آن روز سخت و دشوار، (‏از عذاب) پروردگارمان می‌ترسیم».‏

کسی که در زندگی دنیا دارای چنین حالتی باشد، در روز رستاخیز از هر بدی و گزندی دور خواهد ماند و آرامش کامل به دست خواهد آورد.

﴿فَوَقَىٰهُمُ ٱللَّهُ شَرَّ ذَٰلِكَ ٱلۡيَوۡمِ وَلَقَّىٰهُمۡ نَضۡرَةٗ وَسُرُورٗا١١﴾[الإنسان: ۱۱].

‏«‏به همین خاطرالله آنان را از بلای آن روز نگاه می‌دارد و ایشان را به شادابی و شادمانی می‌رساند».‏

ابو نعیم در حلیه، از شداد بن اوس روایت می‌کند که رسول الله صفرمودند:

«يَقولَ اللهُ ﻷ: وَعِزَّتي لا أَجمَعَ عَلى عَبدي خَوفَينِ وَ لا أَجمَعَ لَهُ أَمنَينِ إِذا أَمَنَني في الدُّنيا أَخَفتُه يَومَ القِيامَةِ وَ إِذَا خَافَني فَي الدُّنيا أَمَنتَه يَومَ القِيامَةِ» [۱۳۷]. ‏«‏الله می‌فرماید: سوگند به عزت و بزرگی‌ام، من برای بنده خود دو امنیت و دو ترس را جمع نمی‌کنم. اگر بنده در دنیا از من نترسد و فکر کند که در امان است، روز محشر او را از خود می‌ترسانم و اگر در دنیا از من بترسد، روز محشر او را در امان قرار خواهم داد»‏.

فزونی اخلاص بنده در دنیا، موجب اطمینان بیشتر او در رستاخیز می‌شود. بنابراین یکتاپرستانی که ایمان خود را با ظلم و شرک نیامیزند، در روز رستاخیز از اطمینان کاملی برخوردار هستند. پاسخ ابراهیم ÷به قوم مشرکش، که او را از بت‌ها می‌ترسانند این‌گونه است:

﴿وَكَيۡفَ أَخَافُ مَآ أَشۡرَكۡتُمۡ وَلَا تَخَافُونَ أَنَّكُمۡ أَشۡرَكۡتُم بِٱللَّهِ مَا لَمۡ يُنَزِّلۡ بِهِۦ عَلَيۡكُمۡ سُلۡطَٰنٗاۚ فَأَيُّ ٱلۡفَرِيقَيۡنِ أَحَقُّ بِٱلۡأَمۡنِۖ إِن كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ٨١ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَلَمۡ يَلۡبِسُوٓاْ إِيمَٰنَهُم بِظُلۡمٍ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمُ ٱلۡأَمۡنُ وَهُم مُّهۡتَدُونَ٨٢﴾[الأنعام: ۸۱-۸۲].

‏«‏چگونه من از (بتی که شما از روی نادانی) آن را شریک (الله) می‌سازید، بترسم‌؟ و حال آن که شما از این که بی دلیل به الله شرک می‌ورزید، نمی‌ترسید؟ پس کدام یک از دو گروه (بت‌پرست و یکتاپرست)‏ شایسته‌تر به امنیت (و نترسیدن از مجازات یزدان) است، اگر می‌دانید (که درست و نادرست کدام است)؟‏ کسانی که ایمان آورند و ایمان خود را با شرک ‏نیامیزند، ایشان سزاوار امنیت هستند و آنان راه‌یافتگان (راه حق و حقیقت) هستند»‏.‏

[۱۳۷] سلسلة الاحادیث الصحیحه (۲/۳۷۷) و شماره آن (۷۴۲)