سیمای روز رستاخیز

۳- آگاه کردن انسان‌ها از اعمال گذشته‌ی آن‌‌ها

برای این‌که در روز رستاخیز، انسان‌ها توجیهی برای گناهان خود نداشته باشند و عدالت الهی بر انسان‌ها ثابت شود، تمام کارهای خوب و بد گذشته به آن‌ها یادآوری می‌شود تا آنان خود قضاوت کنند و بهانه و توجیهی برای آنان باقی نماند.

الله می‌فرماید:

﴿إِلَى ٱللَّهِ مَرۡجِعُكُمۡ جَمِيعٗا فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ١٠٥﴾[المائدة: ۱۰۵].

‏«‏‏بازگشت همه‌ی شما به سوی الله است و شما را از آن‌چه انجام داده‌اید، آگاه می‌سازد».‏

﴿يَوۡمَ تَجِدُ كُلُّ نَفۡسٖ مَّا عَمِلَتۡ مِنۡ خَيۡرٖ مُّحۡضَرٗا وَمَا عَمِلَتۡ مِن سُوٓءٖ تَوَدُّ لَوۡ أَنَّ بَيۡنَهَا وَبَيۡنَهُۥٓ أَمَدَۢا بَعِيدٗا﴾[آل عمران: ۳۰].

‏«‏‏روزی که هر کسی آن کار نیکی که انجام داده است را آماده می‌بیند و آرزو می‌کند کاش میان او و آن‌چه از بدی انجام داده است، فاصله‌ی زیادی می‌بود»‏.

﴿عَلِمَتۡ نَفۡسٞ مَّا قَدَّمَتۡ وَأَخَّرَتۡ٥﴾[الانفطار: ۵].

‏«‏آن‌گاه هر کسی به آن‌چه که پیشاپیش و در گذشته فرستاده است، آگاه می‌شود».

﴿وَوَجَدُواْ مَا عَمِلُواْ حَاضِرٗاۗ وَلَا يَظۡلِمُ رَبُّكَ أَحَدٗا٤٩﴾[الکهف: ۴۹].

‏«‏‏آن‌چه را که کرده‌اند، حاضر می‌بینند و پروردگار تو به کسی ستم نمی‌کند».‏

آگاه کردن انسان‌ها از کارهای گذشته، با دادن نامه‌ی اعمال انجام می‌گیرد. الله بیان فرموده است که بر هر انسانی دو فرشته گماشته است، که کارهای خوب و بد او را ثبت می‌کنند و هرگاه انسانی بمیرد، برنامه‌ی اعمالش مهر زده می‌شود. در روز رستاخیز، نامه‌ی اعمال هر کس به خود او سپرده شده و به وی گفته می‌شود:

﴿كَفَىٰ بِنَفۡسِكَ ٱلۡيَوۡمَ عَلَيۡكَ حَسِيبٗا﴾[الإسراء: ۱۴].

‏«کافی است که خودت امروز حسابگر خویشتن باشی».

﴿وَكُلَّ إِنسَٰنٍ أَلۡزَمۡنَٰهُ طَٰٓئِرَهُۥ فِي عُنُقِهِۦۖ وَنُخۡرِجُ لَهُۥ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ كِتَٰبٗا يَلۡقَىٰهُ مَنشُورًا١٣ ٱقۡرَأۡ كِتَٰبَكَ كَفَىٰ بِنَفۡسِكَ ٱلۡيَوۡمَ عَلَيۡكَ حَسِيبٗا١٤﴾[الإسراء: ۱۳-۱۴].

‏«‏ما کارنامه‌ی اعمال هرکسی را به گردنش آویخته‌ایم‏ و در روز رستاخیز کتابی را (کارنامه اعمال) برای وی بیرون می‌آوریم که آن را گشوده می‌یابد. (بدو گفته می‌شود:)‏ کتاب (اعمال) خود را بخوان کافی است که امروز خودت حساب‌گر خویشتن باشی».

نامه‌ی اعمال، کتابی است که تمام اعمال بزرگ و کوچک را در بردارد:

﴿وَوُضِعَ ٱلۡكِتَٰبُ فَتَرَى ٱلۡمُجۡرِمِينَ مُشۡفِقِينَ مِمَّا فِيهِ وَيَقُولُونَ يَٰوَيۡلَتَنَا مَالِ هَٰذَا ٱلۡكِتَٰبِ لَا يُغَادِرُ صَغِيرَةٗ وَلَا كَبِيرَةً إِلَّآ أَحۡصَىٰهَاۚ وَوَجَدُواْ مَا عَمِلُواْ حَاضِرٗاۗ وَلَا يَظۡلِمُ رَبُّكَ أَحَدٗا٤٩﴾[الکهف: ۴۹].

‏«‏و کتاب (اعمال هر کسی، در دستش) نهاده می‌شود ‏‏ و گنهکاران را می‌بینی که از دیدن آن‌چه در آن است ترسان و لرزان می‌شوند و می‌گویند: ای وای بر ما! این چه کتابی است که هیچ عمل کوچک و بزرگی را رها نکرده و همه را برشمرده است و آن‌چه را که انجام داده‌اند، آماده می‌بینند و پروردگار تو به کسی ستم نمی‌کند».