کلید فهم قرآن

اقسام قیامت و ساعت

در اصطلاح شرع و قرآن قیامت بر سه گونه است:

۱- قیامت کبری: و آن انقراض عالم و تبدیل آن به عالم آخرت است و در قرآن آیات بسیاری راجع به آن نازل شده است؛

۲- قیامت وُسطی: و آن مرگ تمام اهل یک قرن است؛ چنان ‌که روایت است زمانی نظر رسول اکرم بر عبدالله بن انیس اوفتاد و فرمود : «إن يَطُلْ عُمْرُ هذا الغلامِ فلنْ يَمُتْ حَتَّى تَقُومَ الساعَةُ»یعنی: «اگر عمر این غلام طولانی شود، نمیرد تا اینکه قیامت بر پا شود»، و گویند عبدالله بن انیس آخر کسی بود که از اصحاب رحلت فرمود؛ پس معلوم شد که ساعت و قیامت در این حدیث به معنی انقراض اهل قرن است؛

۳- قیامت و ساعت و صغری و آن موت هر انسانی است؛ پس قیامت هر فردِ انسان، روزِ مرگ اوست؛ خداوند می‌فرماید: ﴿قَدۡ خَسِرَ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِلِقَآءِ ٱللَّهِۖ حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَتۡهُمُ ٱلسَّاعَةُ بَغۡتَةٗ قَالُواْ يَٰحَسۡرَتَنَا عَلَىٰ مَا فَرَّطۡنَا فِيهَا وَهُمۡ يَحۡمِلُونَ أَوۡزَارَهُمۡ عَلَىٰ ظُهُورِهِمۡۚ أَلَا سَآءَ مَا يَزِرُونَ﴾[الأنعام: ۳۱] یعنی: «به تحقیق، کسانی که تکذیب دیدار خدا را نموده، زیان کردند، تا اینکه آمد ایشان را قیامت ناگاه، گویند: ای ندامت ما را بر آنچه ما تقصیر کردیم در آن! و ایشان بر می‌دارند بار گناهان را بر پشت‌هایشان؛ آگاه باشید که بد باری است که می‌کشند»و معلوم است که این حسرت نزد موت انسان را حاصل می‌شود و نیز می‌فرماید: ﴿قُلۡ أَرَءَيۡتَكُمۡ إِنۡ أَتَىٰكُمۡ عَذَابُ ٱللَّهِ أَوۡ أَتَتۡكُمُ ٱلسَّاعَةُ أَغَيۡرَ ٱللَّهِ تَدۡعُونَ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ﴾[الأنعام: ۴۰] یعنی: «بگو خبر دهید مرا اگر بیاید شما را عذاب خدا یا بیاید شما را قیامت، آیا جز خدا را می‌خوانید اگر راستگویید؟»و در حدیث است وقتی که باد شدیدی می‌آمد، رنگ رسول اکرم متغیر می‌شد و می‌فرمود: «می‌ترسم قیامت را»، و نیز رسول اکرم می‌فرماید: «ما أمدُّ طرفي ولا أغضُّها إلا وأظنُّ أن الساعة قد قامت»یعنی: «چشم نمی‌اندازم و نمی‌بندم آن را مگر اینکه گمان می‌کنم قیامت بر پا شده است». وَصَلَّى اللهُ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الطَّاهِرِينَ.

***