ترجمه عمدة الأحکام من کلام خیر الأنام

باب استقبال القبلة: باب رو کردن به قبله

۶۷-«عَنْ ابْنِ عُمَرَ ب أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ج كَانَ يُسَبِّحُ عَلَى ظَهْرِ رَاحِلَتِهِ، حَيْثُ كَانَ وَجْهُهُ، يُومِئُ بِرَأْسِهِ، وَكَانَ ابْنُ عُمَرَ يَفْعَلُهُ.

وَفِي رِوَايَةٍ: كَانَ يُوتِرُ عَلَى بَعِيرِهِ.

وَلِمُسْلِمٍ: غَيْرَ أَنَّهُ لا يُصَلِّي عَلَيْهَا الْمَكْتُوبَةَ.

وَلِلْبُخَارِيِّ: إلاَّ الْفَرَائِضَ».

واژه‌ها:

یسبح: در اینجا منظور خواندن نماز سنت (نافله) است.

ظهر راحلته: پشت شترش.

یؤمئ برأسه: برای ادای رکوع و سجود با سرش اشاره می‌کند.

یوتر: نماز وتر می‌خواند.

بعیره: شترش.

الْمَكْتُوبَةَ: نمازهای فرض پنجگانه.

مفهوم حدیث: «ابن عمر بمی‌فرماید: پیامبر جهنگامی‌که بر شترش سوار می‌شد رویش به هر سمتی که بود نماز نافله می‌خواند و برای ادای رکوع و سجود با پایین آوردن سرش اشاره می‌کرد. راوی می‌گوید که ابن عمر بنیز این کار را انجام می‌داد.

و در روایتی آمده است که پیامبر جدر حالی که بر روی شترش سوار بود نماز وتر می‌خواند.

و در صحیح امام مسلم آمده است: مگر اینکه بر آن نماز فرض را نمی‌خواند.

و امام بخاری نیز در صحیحشان روایت کرده‌اند: مگر نمازهای واجب».

۶۸-«عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ ب قَالَ: بَيْنَمَا النَّاسُ بِقُبَاءَ فِي صَلاةِ الصُّبْحِ إذْ جَاءَهُمْ آتٍ، فَقَالَ: إنَّ النَّبِيَّ ج قَدْ أُنْزِلَ عَلَيْهِ اللَّيْلَةَ قُرْآنٌ، وَقَدْ أُمِرَ أَنْ يَسْتَقْبِلَ الْقِبْلَةَ، فَاسْتَقْبِلُوهَا. وَكَانَتْ وُجُوهُهُمْ إلَى الشَّامِ، فَاسْتَدَارُوا إلَى الْكَعْبَةِ».

واژه‌ها:

آت: اسم فاعل از أتی یأتی، شخصی که به نزد دیگری می‌آید.

استداروا: چرخیدند.

مفهوم حدیث: «عبد الله بن عمر بمی‌فرماید: مردم در مسجد قباء در حالی که رو به بیت المقدس کرده بودند مشغول خواندن نماز صبح بودند، شخصی نزد آنان آمد و گفت: دیشب بر پیامبر جقرآن نازل شده است و به او فرمان داده شده که هنگام نماز خواندن رو به قبله کند، پس شما نیز رو به قبله کنید، آنگاه رو به سوی کعبه چرخیدند».

۶۹-«عَنْ أَنَسِ بْنِ سِيرِينَ قَالَ: اسْتَقْبَلْنَا أَنَساً حِينَ قَدِمَ مِنْ الشَّامِ، فَلَقِينَاهُ بِعَيْنِ التَّمْرِ، فَرَأَيْتُهُ يُصَلِّي عَلَى حِمَارٍ، وَوَجْهُهُ مِنْ ذَا الْجَانِبِ- يَعْنِي عَنْ يَسَارِ الْقِبْلَةِ- فَقُلْتُ: رَأَيْتُكَ تُصَلِّي لِغَيْرِ الْقِبْلَةِ؟ فَقَالَ: لَوْلا أَنِّي رَأَيْتُ رَسُولَ اللَّهِ ج يَفْعَلُهُ مَا فَعَلْتُهُ».

واژه‌ها:

استقبلنا: به استقبالش رفتیم.

عین التمر: نام مکانی است که بین شام و عراق قرار دارد.

مفهوم حدیث: «انس بن سیرین می‌فرماید: آنگاه که انس بن مالک ساز شام بر گشت به پیش بازش آمدیم، در عین التمر به هم رسیدیم، او را دیدم که سوار بر الاغش نماز می‌خواند در حالیکه رویش به طرف چپ قبله بود، به او گفتم: چرا خلاف جهت قبله نماز می‌خوانی؟ فرمود: اگر پیامبر جرا ندیده بودم که چنین کرده بود اینگونه نماز نمی‌خواندم».