بَابُ الْقَضَاءِ: باب قضاوت
۳۶۷-«عَنْ عَائِشَةَ ل قَالَتْ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: مَنْ أَحْدَثَ فِي أَمْرِنَا هَذَا مَا لَيْسَ مِنْهُ فَهُوَرَدٌّ.
وَفِي لَفْظٍ: مَنْ عَمِلَ عَمَلاً لَيْسَ عَلَيْهِ أَمْرُنَا فَهُوَ رَدٌّ».
واژه‌ها:
أَحْدَثَ: به وجود آورد.
أَمْرِنَا: دینمان.
مفهوم حدیث: «عایشه لمی‌فرماید: رسول الله جفرمودند: هر کس در دین ما کاری انجام دهد که از آن نیست کارش مردود است».
۳۶۸-«عَنْ عَائِشَةَ ل قَالَتْ: دَخَلَتْ هِنْدُ بِنْتُ عُتْبَةَ ل - امْرَأَةُ أَبِي سُفْيَانَ س- عَلَىرَسُولِ اللَّهِ ج فَقَالَتْ: يَا رَسُولَ اللَّهِ، إنَّ أَبَا سُفْيَانَ رَجُلٌ شَحِيحٌ، لا يُعْطِينِي مِنْ النَّفَقَةِ مَا يَكْفِينِي وَيَكْفِي بَنِيَّ إلاَّ مَا أَخَذْتُ مِنْ مَالِهِ بِغَيْرِ عِلْمِهِ، فَهَلْ عَلَيَّ فِي ذَلِكَ مِنْ جُنَاحٍ؟ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: خُذِي مِنْ مَالِهِ بِالْمَعْرُوفِ مَا يَكْفِيكِ وَيَكْفِي بَنِيكِ».
واژه‌ها:
شَحِيحٌ: خسیس، بخیل.
الجُنَاح: گناه.
خُذِي: بگیر، بردار. (برای مونث)
مفهوم حدیث: «عایشه لمی‌فرماید: هند بنت عتبه ل- همسر ابو سفیان س- نزد رسول الله جآمد و گفت: یا رسول الله، ابو سفیان مردی بخیل است، خرجی من و بچه‌هایم را به اندازۀ کافی نمی‌دهد، مگر اینکه من از مالش بدون اینکه بفهمد بردارم، آیا دراین کار گناهی دارم؟ پیامبر جفرمودند: از مالش به درستی به اندازه‌ای که برای تو و بچه‌هایت کافی باشد بردار».
۳۶۹-«عَنْ أُمِّ سَلَمَةَ ل أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ج سَمِعَ جَلَبَةَ خَصْمٍ بِبَابِ حُجْرَتِهِ، فَخَرَجَ إلَيْهِمْ،فَقَالَ: أَلا إنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ، وَإِنَّمَا يَأْتِينِي الْخَصْمُ، فَلَعَلَّ بَعْضَكُمْ أَنْ يَكُونَ أَبْلَغَ مِنْ بَعْضٍ، فَأَحْسِبُ أَنَّهُ صَادِقٌ، فَأَقْضِي لَهُ، فَمَنْ قَضَيْتُ لَهُ بِحَقِّ مُسْلِمٍ فَإِنَّمَا هِيَ قِطْعَةٌ مِنْ النَّارِ، فَلْيَحْمِلْهَا أَوْ يَذَرْهَا».
واژه‌ها:
جَلَبَةُ خَصْمٍ: سر و صدای شکایت کننده.
أَبْلَغَ: قویتر.
يَذَرْهَا: آن را رها کند.
مفهوم حدیث: «ام سلمه لمی‌فرماید: رسول الله جسر و صدای شکایت کننده‌ای را از پشت در اتاقش شنید، ایشان از اتاقش خارج شدند و گفتند: من بشری مثل شما هستم، و شکایت کننده نزد من می‌آید و ممکن است برخی از شما در بیان شکایتش قویتر از دیگری باشد و بر همین اساس من او را راستگو بپندارم، و به نفع او قضاوت کنم، پس هر کس که به نفع او در به دست آوردن حق مسلمانی قضاوت کردم بداند که این قطعه‌ای از آتش جهنم است، حال اگر خواست آن را بردارد و اگر خواست آن را رها کند».
۳۷۰-«عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ أَبِي بَكْرَةَ ب قَالَ: كَتَبَ أَبِي- وَ كَتَبْتُ لَهُ- إلَى ابْنِهِ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ أَبِي بَكْرَةَ وَهُوَ قَاضٍ بِسِجِسْتَانَ أَنْ لا تَحْكُمْ بَيْنَ اثْنَيْنِ وَأَنْتَ غَضْبَانُ، فَإِنِّي سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ج يَقُولُ: لايَحْكُمْ أَحَدٌ بَيْنَ اثْنَيْنِ وَهُوَ غَضْبَانُ.
وَفِي رِوَايَةٍ: لا يَقْضِيَنَّ حَكَمٌ بَيْنَ اثْنَيْنِ وَهُوَ غَضْبَانُ».
مفهوم حدیث: «عبد الرحمن بن ابی بکره بمی‌فرماید: پدرم برای پسرش عبد الله بن ابی بکره که در سجستان (سیستان) قاضی بود نوشت (و آن متن را من نوشتم): هرگز بین دو نفر در حالی که عصبانی هستی قضاوت نکن، زیرا من از رسول الله جشنیدم که می‌فرمود: هیچ کس بین دو نفر در حالی که عصبانی است قضاوت نکند.
و در روایتی: هیچ قاضی‌ای بین دو نفر در حالی که عصبانی است قضاوت نکند».
۳۷۱-«عَنْ أَبِي بَكْرَةَ س قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: أَلا أُنَبِّئُكُمْ بِأَكْبَرِ الْكَبَائِرِ؟- ثَلاثَاً- قُلْنَا: بَلَى يَا رَسُولَ اللَّهِ، قَالَ: الإِشْرَاكُ بِاَللَّهِ وَعُقُوقُ الْوَالِدَيْنِ، وَكَانَ مُتَّكِئاً فَجَلَسَ، وَقَالَ: أَلا وَقَوْلُ الزُّورِ، وَشَهَادَةُ الزُّورِ، فَمَا زَالَ يُكَرِّرُهَا حَتَّى قُلْنَا: لَيْتَهُ سَكَتَ».
واژه‌ها:
أَلا أُنَبِّئُكُمْ: آیا شما را آگاه سازم.
أَكْبَرِ الْكَبَائِرِ: بزرگترین گناهها.
عُقُوقُ الْوَالِدَيْنِ: سرپیچی از پدر و مادر.
قَوْلُ الزُّورِ: حرف دروغ و باطل.
وَشَهَادَةُ الزُّورِ: شهادت و گواهی دروغ.
فَمَا زَالَ يُكَرِّرُهَا: همچنان آن را تکرار می‌کرد.
لَيْتَهُ سَكَتَ: ای کاش ساکت می‌شد.
مفهوم حدیث: «ابو بکره سمی‌فرماید: رسول الله جفرمودند: آیا شما را از بزرگترین گناهها آگاه سازم،- سه بار تکرار کردند، گفتیم: بله یا رسول الله، فرمودند: شرک آوردن به خدا، و سرپیچی کردن از پدر و مادر، و ایشان به حالت تکیه نشسته بود که راست نشست و فرمود: و حرف دروغ و شهادت دروغ، همچنان ایشان این جمله را تکرار کردند که از روی شفقت گفتیم: ای کاش ساکت می‌شدند».
۳۷۲-«عَنْ ابْنِ عَبَّاسٍ ب أَنَّ النَّبِيَّ ج قَالَ: لَوْ يُعْطَى النَّاسُ بِدَعْوَاهُمْ لادَّعَى نَاسٌ دِمَاءَ رِجَالٍ وَأَمْوَالَهُمْ، وَلَكِنَّ الْيَمِينَ عَلَى الْمُدَّعَى عَلَيْهِ».
مفهوم حدیث: «ابن عباس بمی‌فرماید: پیامبر جفرمودند: اگر مردم (بدون شاهد) هر ادعایی کردند به آنها آن چیز را بدهند گروهی ادعای خونبها و اموال دیگران را می‌کنند، ولی (برای تبرئه شدن)، متهم باید قسم بخورد».