بَابُ أَفْضَلِ الصِّیَامِ وَغَیْرِهِ: باب بهترین روزه ها و احکامی‌دیگر
۱۹۵-«عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرِو بْنِ الْعَاصِ ب قَالَ: أُخْبِرَ النَّبيُّ ج أَنِّي أَقُولُ: وَاَللَّهِ لأَصُومَنَّ النَّهَارَ، وَلأَقُومَنَّ اللَّيْلَ مَا عِشْتُ. فَقَالَ النَّبيُّ ج: أَنْتَ الَّذِي قُلْتَ ذَلِكَ؟ فَقُلْتُ لَهُ: قَدْ قُلْتُهُ، بِأَبِي أَنْتَ وَأُمِّي يَا رَسُوْلَ اللهِ. قَالَ: فَإِنَّكَ لا تَسْتَطِيعُ ذَلِكَ. فَصُمْ وَأَفْطِرْ، وَقُمْ وَنَمْ، وَصُمْ مِنْ الشَّهْرِ ثَلاثَةَ أَيَّامٍ فَإِنَّ الْحَسَنَةَ بِعَشْرِ أَمْثَالِهَا، وَذَلِكَ مِثْلُ صِيَامِ الدَّهْرِ. قُلْتُ: إِنِّي لأُطِيقُ أَفْضَلَ مِنْ ذَلِكَ. قَالَ: فَصُمْ يَوْماً وَأَفْطِرْ يَوْمَيْنِ. قُلْتُ: إني لأُطِيقُ أَفْضَلَ مِنْ ذَلِكَ. قَالَ: فَصُمْ يَوْماً وَأَفْطِرْ يَوْماً، فَذَلِكَ مِثْلُ صِيَامِ دَاوُد عليه السلام، وَهُوَ أَفْضَلُ الصِّيَامِ. فَقُلْتُ: إنِّي لأُطِيقُ أَفْضَلَ مِنْ ذَلِكَ. فقَالَ: لا أَفْضَلَ مِنْ ذَلِكَ.
وَفِي رِوَايَةٍ قال: لا صَوْمَ فَوْقَ صَوْمِ أَخِي دَاوُد ÷-«ئشَطْرَ الدَّهْرِ- فصُمْ يَوْماً وَأَفْطِرْيَوْماً».
واژه‌ها:
ما عشتُ: تا زمانی که زنده هستم.
بِأَبِي أَنْتَ وَأُمِّي: پدر و مادرم فدای تو باد.
أطيق: می‌توانم، طاقتش را دارم.
الدهر: سال.
الشطر: نصف.
مفهوم حدیث: «عبد الله بن عمرو بن العاص بمی‌فرماید: به پیامبر جخبر داده شد که منمی‌گویم: به خدا قسم تا زمانی که زنده هستم روزها را روزه می‌گیرم و شبها را به نماز شب می‌ایستم، رسول الله جبه من فرمود: آیا تو چنین گفته ای؟ گفتم: پدر و مادرم فدای تو باد یا رسول الله، چنین گفته ام، فرمود: نمی‌توانی این کار را انجام بدهی، برخی روزها روزه بگیر و برخی دیگر افطار کن، و مقداری از شب را بخواب و مقداری دیگر به نماز بایست، و سه روز از هر ماه را روزه بگیر، زیرا پاداش هر کار نیکی ده برابر است، و با این حساب گویی تمام سال را روزه گرفته ای. گفتم: من می‌توانم بهتر از این را انجام بدهم. فرمود: بنابراین یک روز روزه بگیر و دو روز افطار کن. گفتم: من می‌توانم بهتر از این را انجام بدهم، فرمود: یک روز روزه بگیر و یک روز افطار کن، این روزۀ داود علیه السلام است و بهترین نوع روزه گرفتن است. گفتم: من بهتر از این را می‌توانم انجام بدهم. فرمود: بهتر از این وجود ندارد.
و در روایتی فرمود: هیچ روزهای بهتر از روزۀ برادرم داود علیه السلام نیست، و آن روزه گرفتن نیمی از سال می‌باشد، بنابراین یک روز روزه بگیر و یک روز افطار کن».
۱۹۶-«عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عَمْرِو بْنِ الْعَاصِ ب قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: إنَّ أَحَبَّ الصِّيَامِ إلَى اللَّهِ صِيَامُ دَاوُد، وَأَحَبَّ الصَّلاةِ إلَى اللَّهِ صَلاةُ دَاوُد، كَانَ يَنَامُ نِصْفَ اللَّيْلِ، وَيَقُومُ ثُلُثَهُ، وَيَنَامُ سُدُسَهُ، وَكَانَ يَصُومُ يَوْماً وَيُفْطِرُ يَوْماً».
مفهوم حدیث: «عبد الله بن عمرو بن العاص سمی‌فرماید: رسول الله جفرمودند: محبوبترین روزه نزد خداوند روزۀ داود علیه السلام است، و محبوبترین نماز نزد خداوند نیز نماز داود علیه السلام است، نصفی از شب را می‌خوابید سپس یک سوم شب نماز می‌خواند، سپس یک ششم باقی مانده را می‌خوابید، و یک روز روزه می‌گرفت و روز دیگر افطار می‌کرد».
۱۹۷-«عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ س قَالَ: أَوْصَانِي خَلِيلِي ج بِثَلاثٍ، صِيَامِ ثَلاثَةِ أَيَّامٍ مِنْ كُلِّ شَهْرٍ، وَرَكْعَتَيِ الضُّحَى، وَأَنْ أُوتِرَ قَبْلَ أَنْ أَنَامَ».
واژه‌ها:
أَوْصَانِي: به من سفارش کرد.
خَلِيلِي: دوست و یار ویژه. منظور پیامبر جاست.
صِيَامِ ثَلاثَةِ أَيَّامٍ مِنْ كُلِّ شَهْرٍ: آنچنانکه در احادیث دیگر آمده است این سه روز روزهای سیزده، چهارده و پانزده هر ماه قمری می‌باشد.
رَكْعَتَيِ الضُّحَى: دو رکعت نماز چاشت، بنابر حدیثی دیگر بهترین وقت خواندنش زمانی است که بچۀ شتر در اثر گرمای خورشید نتواند بر روی ماسه بخوابد، یعنی تقریباً یک ساعت قبل از زوال خورشید.
أوتر: نماز وتر می‌خوانم.
مفهوم حدیث: «ابو هریره سمی‌فرماید: پیامبر جمرا به سه چیز سفارش نمود، اینکه سه روز از هر ماه را روزه بگیرم، و هر روز دو رکعت نماز چاشت بخوانم، و همچنین قبل ازخوابیدن، نماز وتر بخوانم».
۱۹۸-«عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عَبَّادِ بْنِ جَعْفَرٍ قَالَ: سَأَلْتُ جَابِرَ بْنَ عَبْدِ اللَّهِ ب: أَنَهَى النَّبِيُّ ج عَنْ صَوْمِ يَوْمِ الْجُمُعَةِ؟ قَالَ: نَعَمْ. وَزَادَ مُسْلِمٌ: وَرَبِّ الْكَعْبَةِ».
مفهوم حدیث: «محمد بن عباد بن جعفر می‌گوید: از جابر بن عبد الله ب پرسیدم: آیا پیامبر جاز روزۀ روز جمعه منع کرد ه است؟ فرمود: بله. و در روایت امام مسلم جابر سدر پاسخ چنین می‌فرماید: سوگند به پروردگار کعبه».
۱۹۹-«عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ س قَالَ: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ج يَقُولُ: لا يَصُومَنَّ أَحَدُكُمْ يَوْمَ الْجُمُعَةِ إلاَّ أَنْ يَصُومَ يَوْماً قَبْلَهُ أَوْ يَوْماً بَعْدَهُ».
مفهوم حدیث: «ابو هریره سمی‌فرماید: از رسول الله جشنیدم که فرمود: هیچ کس روز جمعه را روزه نگیرد مگر اینکه یک روز قبلش یا یک روز بعدش را نیز روزه بگیرد».
۲۰۰-«عَنْ أَبِي عُبَيْدٍ مَوْلَى ابْنِ أَزْهَرَ وَاسْمُهُ سَعْدُ بْنُ عُبَيْدٍ قَالَ: شَهِدْتُ الْعِيدَ مَعَ عُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ س فَقَالَ: هَذَانِ يَوْمَانِ نَهَى رَسُولُ اللَّهِ ج عَنْ صِيَامِهِمَا، يَوْمُ فِطْرِكُمْ مِنْ صِيَامِكُمْ، وَالْيَوْمُ الآخَرُ تَأْكُلُونَ فِيهِ مِنْ نُسُكِكُمْ».
واژه‌ها:
يَوْمُ فِطْرِكُمْ مِنْ صِيَامِكُمْ: روزی که روزه را افطار می‌کنید، منظور عید فطر است.
تَأْكُلُونَ فِيهِ مِنْ نُسُكِكُمْ: روزی که در آن قربانی‌هایتان را می‌خورید، منظور عید قربان است.
مفهوم حدیث: «ابو عبید بردۀ ابن ازهر که اسمش سعد بن عبید است می‌گوید: برای خواندن نماز عید به امامت عمر بن الخطاب سحاضر شدم، ایشان فرمود: رسول الله جاز روزه گرفتن روز عید فطر و عید قربان منع فرموده است».
۲۰۱-«عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ س قَالَ: نَهَى رَسُولُ اللَّهِ ج عَنْ صَوْمِ يَوْمَيْنِ: النَّحْرِ وَالْفِطْرِ. وَعَنِ اشْتِمَالِ الصَّمَّاءِ، وَأَنْ يَحْتَبِيَ الرَّجُلُ فِي ثَوْبٍ وَاحِد، وَعَنْ الصَّلاةِ بَعْدَ الصُّبْحِ وَالْعَصْرِ.
أَخْرَجَهُ مُسْلِمٌ بِتَمَامِهِ، وَأَخْرَجَ الْبُخَارِيُّ الصَّوْمَ فَقَطْ».
واژه‌ها:
النحر: قربانی.
اشتمال الصَّمَّاء: حالتی که شخص بدن خود را به گونه‌ای با لباسش بپوشاند که نتواند دستان خود را بیرون بیاورد. دلیل منع کردن از چنین پوششی این است که به سلامت شخص ضرر می‌رساند.
يَحْتَبِي: الاحتباء حالتی است که شخص در حالی که تمام بدن خود را با یک لباس پوشانده است بر روی باسن خود بنشیند و کف پایش بر زمین و زانوهایش را به طرف سینه اش جمع کند، این حالت با پوشیدن لباس عربی تصور می‌شود زیرا اگر تمام بدن خود را با یک لباس عربی بپوشاند و بدین حالت بنشیند عورتش پیدا می‌شود.
مفهوم حدیث: «ابو سعید خدری سمی‌فرماید: رسول الله جاز این موارد منع فرموده است: روزه گرفتن عید قربان و عید فطر، پوشش بدن به گونه‌ای که نتوان دستهای خود را از زیر لباس بیرون آورد، نشستن بر روی باسن و نهادن کف پا بر روی زمین و جمع کردن زانوها به طرف سینه در حالتی که تمام بدن را با یک لباس پوشیده باشد».
۲۰۲-«عَنْ أَبِي سَعِيدٍ الْخُدْرِيِّ س قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ج: مَنْ صَامَ يَوْماً فِي سَبِيلِ اللَّهِ بَعَّدَ اللَّهُ وَجْهَهُ عَنْ النَّارِ سَبْعِينَ خَرِيفاً».
واژه‌ها:
بعَّد: دور گرداند.
الخریف: پاییز، در اینجا منظور سال است.
مفهوم حدیث: «ابو سعید خدری سمی‌فرماید: رسول الله جفرمودند: کسی که یک روز در حالی که در راه خدا به جهاد مشغول است روزه بگیرد خداوند صورتش را هفتاد سال از آتش جهنم دور می‌گرداند».