کِتَابُ الْعِتْقِ کتاب آزاد کردن برده
۴۱۶ -« عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ عُمَرَ ب أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ج قَالَ: مَنْ أَعْتَقَ شِرْكاً لَهُ فِي عَبْد، فَكَانَ لَهُ مَالٌ يَبْلُغُ ثَمَنَ الْعَبْدِ قُوِّمَ عَلَيْهِ قِيمَةَ عَدْلٍ، فَأَعْطَى شُرَكَاءَهُ حِصَصَهُمْ، وَعَتَقَ عَلَيْهِ الْعَبْد، وَإِلاَّ فَقَدْ عَتَقَ مِنْهُ مَا عَتَقَ».
واژه‌ها:
أَعْتَقَ: آزاد کرد.
الشِرْك: نصیب، قسمت.
الثَمَن: قیمت.
قُوِّمَ: قیمت گذاری شد.
قِيمَةَ عَدْلٍ: قیمت عادلانه.
الحِصَص: جمع الحِصَّة به معنی سهمیه.
مفهوم حدیث: «عبد الله بن عمر بمی‌فرماید: رسول الله جفرمودند: هر کس قسمت خود را از برده‌ای آزاد کند و به اندازه‌ای پول داشت که قیمت آن برده باشد دیگر شریکان بر آن برده قیمتی عادلانه می‌گذراند و کسی که قسمتی از برده را آزاد کرده است سهمیۀ دیگر شریکانش را می‌دهد، و برده روی دست آن آزاد می‌شود، و اگر چنین پولی نداشت فقط همان قسمتی که آزاد کرده است آزاد است (و بقیۀ او هنوز برده باقی می‌ماند)».
۴۱۷ -«عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ س عَنْ النَّبِيِّ ج قَالَ: مَنْ أَعْتَقَ شِقْصَاً مِنْ مَمْلُوكٍ فَعَلَيْهِ خَلاصُهُ كُلُّهُ فِي مَالِهِ، فَإِنْ لَمْ يَكُنْ لَهُ مَالٌ قُوِّمَ الْمَمْلُوكُ قِيمَةَ عَدْلٍ، ثُمَّ اسْتُسْعِيَ الْعَبْد، غَيْرَ مَشْقُوقٍ عَلَيْهِ».
واژه‌ها:
أَعْتَقَ: آزاد کرد.
الشِقْص: نصیب، بهره.
الـمَمْلُوك: برده.
خَلاصُهُ: آزادیش.
قُوِّمَ: قیمت گذاری شد.
قِيمَةَ عَدْلٍ: قیمت عادلانه.
اسْتُسْعِيَ: وادار به کار شد.
غَيْرَ مَشْقُوقٍ عَلَيْهِ: بدون سختگیری به او.
مفهوم حدیث: «ابو هریره ساز پیامبر جروایت می‌کند که ایشان فرمودند: هر کس سهمیۀ خود از برده‌ای را آزاد کرد باید بقیه اش را نیز با پولش بخرد تا تمام آن برده را آزاد کند، اگر مالی نداشت آن برده با قیمتی عادلانه قیمت گذاری می‌شود سپس بدون سختگیری به او، وادار به کار می‌شود تا بتواند بقیۀ خود را آزاد کند».