ترجمه عمدة الأحکام من کلام خیر الأنام

بابُ الإِمامةِ: باب امامت

۷۴-«عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ س عَنْ النَّبِيِّ ج قَالَ: أَمَا يَخْشَى الَّذِي يَرْفَعُ رَأْسَهُ قَبْلَ الإِمَامِ أَنْ يُحَوِّلَ اللَّهُ رَأْسَهُ رَأْسَ حِمَارٍ، أَوْ يَجْعَلَ اللهٍ صُورَتَهُ صُورَةَ حِمَارٍ»؟!.

مفهوم حدیث: «ابو هریره ساز پیامبر جروایت می‌کند که ایشان فرمودند: آیا کسی که سرش را قبل از امام از رکوع بالا می‌آورد نمی‌ترسد که خداوند سرش را به سر الاغ تبدیل کند، یا اینکه صورتش را صورت الاغ قرار دهد».

۷۵-«عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ س عَنْ النَّبِيِّ ج قَالَ: إنَّمَا جُعِلَ الإِمَامُ لِيُؤْتَمَّ بِهِ، فَلا تَخْتَلِفُوا عَلَيْهِ، فَإِذَا كَبَّرَ فَكَبِّرُوا، وَإِذَا رَكَعَ فَارْكَعُوا، وَإِذَا قَالَ: سَمِعَ اللَّهُ لِمَنْ حَمِدَهُ، فَقُولُوا: رَبَّنَا وَلَكَ الْحَمْد، وَإِذَا سَجَدَ فَاسْجُدُوا، وَإِذَا صَلَّى جَالِساً فَصَلُّوا جُلُوساً أَجْمَعُونَ».

واژه‌ها:

لیؤتم به: تا به او اقتدا شود.

فلا تختلفوا علیه: با او مخالفت نکنید.

مفهوم حدیث: «ابو هریره ساز پیامبر جروایت می‌کند که ایشان فرمودند: امام برای این است که به او اقتدا شود، بنابر این با او (در اعمال نماز) مخالفت نکنید، پس هر گاه تکبیر گفت شما نیز تکبیر بگویید، وهر گاه رکوع رفت شما نیز به رکوع بروید، و هرگاه با گفتن سمع الله لمن حمده از رکوع برخاست شما نیز بگویید ربنا و لک الحمد، و هر گاه به سجده رفت شما نیز به سجده بروید، و هرگاه نشسته نماز خواند شما نیز همگی نشسته نماز بخوانید».

۷۶-«وَمَا فِي مَعْنَاهُ مِنْ حَدِيثِ عَائِشَةَ ل قَالَتْ: صَلَّى رَسُولُ اللَّهِ ج فِي بَيْتِهِ وَهُوَ شَاكٍ، فصَلَّى جَالِساً، وَصَلَّى وَرَاءَهُ قَوْمٌ قِيَاماً، فَأَشَارَ إلَيْهِمْ: أَنْ اجْلِسُوا، فلَمَّا انْصَرَفَ قَالَ: إنَّمَا جُعِلَ الإِمَامُ لِيُؤْتَمَّ بِهِ، فَإِذَا رَكَعَ فَارْكَعُوا، وَإِذَا رَفَعَ فَارْفَعُوا، وَإِذَا قَالَ: سَمِعَ اللَّهُ لِمَنْ حَمِدَهُ فَقُولُوا: رَبَّنَا ولَكَالْحَمْد، وَإِذَا صَلَّى جَالِساً فَصَلُّوا جُلُوساً أَجْمَعُونَ».

واژه‌ها:

الشَاك: مریض.

مفهوم حدیث: «و به معنی حدیث قبلی حدیثی است که عایشه لروایت می‌کند که پیامبر جدر حالی که مریض بود نشسته در خانه نماز خواند، گروهی از مردم پشست سر ایشان ایستاده نماز خواندند، پیامبر جبه ایشان اشاره کرد که بنشینید، سپس وقتی که نمازش را به پایان رسانید فرمود: امام برای این است که به او اقتدا شود، پس هر گاه به رکوع رفت شما نیز به رکوع بروید، و هر گاه از رکوع بالا آمد شما نیز بالا بیایید، و هرگاه گفت: سَمِعَ اللَّهُ لِمَنْ حَمِدَهُ ، شما نیز بگویید رَبَّنَا ولَكَ الْحَمْد، و هرگاه نشسته نماز خواند شما نیز همگی نشسته نماز بخوانید».

۷۷-«عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ يَزِيدَ الْخَطْمِيِّ الأَنْصَارِيِّ س قَالَ: حَدَّثَنِي الْبَرَاءُ- وَهُوَ غَيْرُ كَذُوبٍ- قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ج إذَا قَالَ: سَمِعَ اللَّهُ لِمَنْ حَمِدَهُ، لَمْ يَحْنِ أَحَدٌ مِنَّا ظَهْرَهُ حَتَّى يَقَعَ رَسُولُ اللَّهِ ج سَاجِدًا، ثُمَّ نَقَعُ سُجُودًا بَعْدَهُ».

واژه‌ها:

کذوب: دروغگو.

لم یَحْنِ: خم نكرد.

مفهوم حدیث: «عبد الله بن یزید الخطمی الأنصاری سمی‌فرماید: براء سبه من گفت- و او شخصی نبود که دروغ بگوید([۲۳] ): هنگامی‌که پیامبر ج سمع الله لمن حمده می‌گفت هیچ یک از ما کمر خود را برای رفتن به سجده خم نمی‌کرد مگر آنگاه که پیامبر جبه سجده می‌رفت، سپس ما نیز بعد از او به سجده می‌رفتیم».

۷۸ -«عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ س أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ج قَالَ: إذَا أَمَّنَ الإِمَامُ فَأَمِّنُوا، فَإِنَّهُ مَنْ وَافَقَ تَأْمِينُهُ تَأْمِينَ الْمَلائِكَةِ غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ».

واژه‌ها:

أمَّن: آمین گفت.

مفهوم حدیث: «ابو هریره ساز پیامبر جروایت می‌کند که ایشان فرمودند: هر گاه امام جماعت آمین گفت شما نیز آمین بگویید، زیرا هر کس همزمان با ملائکه آمین بگوید گناهان گذشتۀ او بخشیده می‌شود».

۷۹-«عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ س أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ ج قَالَ: إذَا صَلَّى أَحَدُكُمْ لِلنَّاسِ فَلْيُخَفِّفْ فَإِنَّ فِيهِمْ الضَّعِيفَ وَالسَّقِيمَ وَذَا الْحَاجَةِ، وَإِذَا صَلَّى أَحَدُكُمْ لِنَفْسِهِ فَلْيُطَوِّلْ مَا شَاءَ».

واژه‌ها:

فلیخفف: کوتاه کند، سبک بخواند.

السقیم: مریض.

ذُو الْحَاجَةِ: معذور، کسی که عذر خاصی دارد.

فلیطول: طولانی کند.

مفهوم حدیث: «ابو هریره ساز پیامبر جروایت می‌کند که ایشان فرمودند: هر گاه کسی از شما امام جماعت مردم شد نماز را کوتاه بخواند زیرا در بین جماعت انسانهای ضعیف و مریض و معذور وجود دارند، و هر گاه به تنهایی نماز خواند هر چه می‌خواهد طولانی بخواند».

۸۰-«عَنْ أَبِي مَسْعُودٍ الأَنْصَارِيِّ س قَالَ: جَاءَ رَجُلٌ إلَى رَسُولِ اللَّهِ ج فَقَالَ: إنِّي لأَتَأَخَّرُ عَنْ صَلاةِ الصُّبْحِ مِنْ أَجْلِ فُلانٍ مِمَّا يُطِيلُ بِنَا، قَالَ: فَمَا رَأَيْتُ النَّبِيَّ ج غَضِبَ فِي مَوْعِظَةٍ قَطُّ أَشَدَّ مِمَّا غَضِبَ يَوْمَئِذٍ، فَقَالَ: يَا أَيُّهَا النَّاسُ، إنَّ مِنْكُمْ مُنَفِّرِينَ، فَأَيُّكُمْ أَمَّ النَّاسَ فَلْيُوجِزْ، فَإِنَّ مِنْ وَرَائِهِ الْكَبِيرَ وَالصَّغِيْرَ وَذَا الْحَاجَةِ».

واژه‌ها:

یطیل بنا: نماز را بر ما طولانی می‌خواند.

مَوْعِظَةٍ: نصیحت.

قطُّ: هرگز.

منفِّرین: کسانی که باعث نفرت دیگران از عبادت می‌شوند.

فلیوجز: کوتاه گرداند.

مفهوم حدیث: «ابو مسعود الأنصاری سمی‌فرماید: شخصی نزد رسول الله جآمد و گفت: من به دلیل اینکه فلانی نماز صبح را طولانی می‌خواند برای ادای این نماز با جماعت حاضر نمی‌شوم، ابو مسعود سمی‌فرماید: هیچ وقت مثل آن روز پیامبر جرا ندیده بودم که اینچنین در نصیحت کردن خشمگین شود، و فرمود: ای مردم گروهی از شما باعث نفرت دیگران از عبادت می‌شوند، هر گاه شخصی امامت قومی را بر عهده گرفت نمازش را کوتاه بخواند، زیرا پشت سرش پیرمرد و کوچک و معذور نماز می‌خواند».

[۲۳] این جمله برای تقویت بیشتر حدیث به کار رفته است، و هرگز منظور از آن تزکیه‌ای که همراه با شک و گمان باشد نیست، زیرا صحابه همه عادل هستند و در دایرۀ شک و گمان وارد نمی‌شوند.