دلیل و برهان در تبرئه ابوهریره از بهتان

فصل دوم ستایش خدا و پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم و صحابه و علما از ابوهریره

خداوند در آیات زیادی اصحاب پیامبر  ص را ستوده است که نشانگر فضیلت و عدالت آنهاست، در برخی از این آیات فردی از اصحاب مورد ستایش قرار گرفته و در پاره‌ای از این آیات اصحابی که در حادثه یا موضوع خاصی حضور داشته‌اند ستوده شده‌اند، چنان که خداوند از کسانی که زیر درخت در حدیبیه با پیامبر  ص بیعت نمودند اعلام رضایت کرده است، و بعضی از آیات در مورد همه اصحاب نازل شده‌اند و شامل هر صحابی می‌شوند، و پیامبر  ص نیز برای اصحاب طلب آمرزش نموده و فضیلت و عدالت آنها را بیان داشته است و در بعضی مورد برای افراد خاصی یا گروهی خاصی از آنها دعا و طلب آمرزش نموده و یا فضیلت و درستکاری آنها را بیان نموده است.

از جمله آیاتی که شامل همه اصحاب است آیه ٢٩ سوره فتح است که می‌فرماید: ﴿مُّحَمَّدٞ رَّسُولُ ٱللَّهِۚ وَٱلَّذِينَ مَعَهُۥٓ أَشِدَّآءُ عَلَى ٱلۡكُفَّارِ رُحَمَآءُ بَيۡنَهُمۡ﴾ [الفتح: ٢٩] «محمد فرستادۀ خدا است، و کسانی که با او هستند در برابر کافران تند و سرسخت و نسبت به یکدیگر مهربان و دلسوزند».

و از جمله آیاتی که در آخر نازل شده است این آیه می‌باشد: ﴿لَّقَد تَّابَ ٱللَّهُ عَلَى ٱلنَّبِيِّ وَٱلۡمُهَٰجِرِينَ وَٱلۡأَنصَارِ ٱلَّذِينَ ٱتَّبَعُوهُ فِي سَاعَةِ ٱلۡعُسۡرَةِ مِنۢ بَعۡدِ مَا كَادَ يَزِيغُ قُلُوبُ فَرِيقٖ مِّنۡهُمۡ ثُمَّ تَابَ عَلَيۡهِمۡۚ إِنَّهُۥ بِهِمۡ رَءُوفٞ رَّحِيمٞ١١٧﴾ [التوبة: ١١٧]. «مسلما خداوند رحمت خود را شامل حال پیامبر و مهاجران و انصار، که در زمان عسرت و شدت (در جنگ تبوک) از او پیروى کردند، نمود؛ بعد از آنکه نزدیک بود دلهاى گروهى از آنها، از حق منحرف شود (و از میدان جنگ بازگردند)؛ سپس خدا توبه آنها را پذیرفت، که او نسبت به آنان مهربان و رحیم است».

پس ابوهریره یکی از اصحاب پیامبر  ص است که پاداش صحابی بودن به او می‌رسد و همان عدالتی که قرآن برای اصحاب بیان داشته است شامل او نیز می‌شود. و او افتخار پذیرفتن دعوت و هجرت کردن به‌سوی خدا و پیامبر  ص را داراست چون او قبل از فتح مکه هجرت نمود، و همچنین زیر پرچم پیامبر  ص جهاد کرد و پاداش جهاد را نیز دریافته است و همچنین به خاطر حفظ حدیث پیامبر  ص و رساندن آن به دیگران مستحق پاداش است.

و پیامبر  ص فرمود: سوگند به کسی که جان محمد  ص در دست اوست از آنجا که به شدت به علم علاقمند هستی می‌دانستم که تو اولین کسی از امت من هستی که مرا در مورد آن می‌پرسی[٢١].

و در روایتی دیگر آمده است: از آنجا که به شدت به یادگیری حدیث علاقمند هستی می‌دانستم که کسی قبل از تو دربارۀ این حدیث از من سؤال نمی‌کند[٢٢].

و از ابی‌سعید خدری  س روایت است که گفت: پیامبر  ص فرمود: ابوهریره ظرفی از علم و دانش است[٢٣].

زید بن ثابت می‌گوید: ما گفتیم اى پیامبر خدا! ما از خدا دانشی می‌خواهیم که فراموش نشود، فرمود: در این زمینه جوان دوسی از شما پیشی گرفته است[٢٤].

مردی نزد ابن عباس  بمد و از او مسئله‌ای را پرسید، ابن عباس به ابوهریره س گفت: ای ابوهریره به او فتوا بده که مسئله مشکلی برایت پیش آمده[٢٥].

شافعی می‌گوید: ابوهریره از همه کسانی که در روزگار او حدیث روایت کرده‌اند حافظه قوی‌تری داشته است[٢٦].

و بخاری می‌گوید: حدود هشتصد نفر از علما از او حدیث روایت کرده‌اند، و او در روزگار خودش از همه کسانی که حدیث روایت می‌کردند حافظۀ قوی‌تری داشته است[٢٧].

و ذهبی می‌گوید: امام فقیه مجتهد حافظ و همراه پیامبر  ص ابوهریره دوسی یمانی سید و سرور حفاظ[٢٨].

و در جایی دیگر می‌گوید: ابوهریره س در حفظ احادیثی که از پیامبر  ص شنیده بود و در روایت آن با همان کلمات در رأس همه قرار داشت[٢٩].

و همچنین می‌گوید: ابوهریره س حافظۀ بسیار قوی داشت و سراغ نداریم که در حدیثی اشتباه کرده باشد[٣٠].

و همچنین می‌گوید: او در علم قرآن و سنت و در فقه در رأس همه قرار دارد[٣١].

و می‌گوید: کجا می‌توان فردی یافت که حافظه و دانش فراوانی همچون ابوهریره  س داشته باشد[٣٢].

[٢١]- مسند احمد، ١٥/٢٠٨.

[٢٢]- فتح‌الباری، ١/٢٠٣ و سیر اعلام النبلاء، ٢/٤٣٠.

[٢٣]- سیر اعلام النبلاء، ٢/٤٣٠.

[٢٤]- فتح الباری، ١/٢٢٦ و سیر اعلام النبلاء، ٢/٤٣٢ و حلیه الأولیاء، ١/٣٨١.

[٢٥]- سیر اعلام النبلاء، ٢/٤٣٧.

[٢٦]- الرساله، ص ٢٨١، سیر اعلام النبلاء، ٢/٤٣٢.

[٢٧]- تهذیب التهذیب، ١٢/٢٦٥، البدایة و النهایة، ٨/١٠٣.

[٢٨]- سیر اعلام النبلاء، ٢/٤١٧.

[٢٩]- سیر اعلام‌ النبلاء، ٢/٤٤٥.

[٣٠]- سیر اعلام النبلاء، ٤٤٦.

[٣١]- حواله گذشته، ص ٤٤٩.

[٣٢]- حواله گذشته، ص ٤٣٨.