دلیل و برهان در تبرئه ابوهریره از بهتان

صحابی و جایگاه او در اسلام

علما و ائمه حدیث صحابی را اینگونه تعریف کرده‌اند که صحابی کسی است که پیامبر  ص را دیده و به او ایمان آورده و با ایمان از دنیا رخت بربسته است، و هر‌کس که مرتد شده و در حالت ارتداد مرده است صحابی نیست، و هر‌کس مرتد شده و باز دوباره اسلام آورده است طبق قول راجح او هم صحابی شمرده می‌شود، و همچنین منافقانی که به ظاهر مسلمان و در دل کافر بوده‌اند صحابی نیستند، و خداوند از نفاق این دسته از منافقان پرده برداشته است و پیامبرش  ص را از وضعیت آنها آگاه کرده است، و جمهور علما بر این باورند که برای به دست آوردن افتخار صحبت نیازی نیست که فرد تا مدتی طولانی همراه پیامبر  ص بوده باشد و همچنین جهاد و انفاق در راه اسلام برای صحابی بودن شرط نیست، و بعضی از علما برای صحابی بودن شرط قرار داده‌اند که باید فرد تا مدتی طولانی با پیامبر  ص همراه بوده و با ایشان  ص زندگی کرده باشد و حداقل در یک یا دو جنگ با پیامبر  ص همراه باشد، اما جمهور علما برای صحابی بودن مدت طولانی در کنار پیامبر  ص بودن و همراه او جنگیدن و انفاق را شرط قرار نداده‌اند، اما گفته‌اند که هر‌کس تا مدتی طولانی با پیامبر  ص همراه بود و سخنان او را شنیده و همراه او جنگیده و جان و مالش را در راه اسلام فدا کرده است از دیگران مقدم‌تر و افضل‌تر است.

حافظ بن حجر در شرح نخبۀ الفکر می‌گوید:

واضح است که کسانی که همواره همراه پیامبر  ص بوده‌اند و همراه ایشان جنگیده‌اند یا در کنار او کشته شده‌اند از آنان که همیشه همراه پیامبر  ص نبوده‌اند و در صحنه‌ها با او حضور نداشته‌اند برترند، و همچنین از کسانی که اندکی با او هم صحبت بوده‌اند یا در دوران کودکی او را دیده‌اند برترند گرچه هر دو گروه افتخار صحابی بودن را به دست آورده‌اند، و کسانی که سخنان او را نشنیده‌اند اگر از او حدیث روایت کنند حدیث آنها مرسل است، اما چنین افرادی در میان اصحاب معدود و انگشت‌ شمارند.

و خداوند متعال با اشاره به همین مفهوم می‌گوید: ﴿لَا يَسۡتَوِي مِنكُم مَّنۡ أَنفَقَ مِن قَبۡلِ ٱلۡفَتۡحِ وَقَٰتَلَۚ أُوْلَٰٓئِكَ أَعۡظَمُ دَرَجَةٗ مِّنَ ٱلَّذِينَ أَنفَقُواْ مِنۢ بَعۡدُ وَقَٰتَلُواْۚ وَكُلّٗا وَعَدَ ٱللَّهُ ٱلۡحُسۡنَىٰۚ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٞ﴾ [الحديد: ١٠]. «کسانى که قبل از پیروزى فتح مکه انفاق کردند و جنگیدند (با کسانى که پس از پیروزى انفاق کردند) یکسان نیستند؛ آنها بلندمقامتر از کسانى هستند که بعد از فتح مکه انفاق نمودند و جهاد کردند؛ و خداوند به هر دو وعده نیک داده؛ و خدا به آنچه انجام مى‏دهید آگاه است و پاداش آن را به شما خواهد داد».