الف- کلمه اصول
اصول جمع اصل است. و اصل در لغت چیزی را گویند که چیز دیگری بر آن بنا شود. پایه و اساس هر چیز، اصل آن است.
خدای متعال می‌‌فرماید:
﴿أَصۡلُهَا ثَابِتٞ وَفَرۡعُهَا فِي ٱلسَّمَآءِ ٢٤﴾[إبراهیم: ۲۴].
«پایه آن درخت ثابت و شاخه‌اش در آسمان است».
و دانشمندان اسلام آن را به معانی متعددی به کار برده‌‌اند مانند:
- قاعده کلی، مثل این‌که می‌گویند: (امر مقتضی وجوب است) و (نهی مقتضی فساد است).
- دلیل، مثلاً می‌گوییم: اصل وجوب روزه این آیه است:
﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُتِبَ عَلَيۡكُمُ ٱلصِّيَامُ﴾[البقرة: ۱۸۳].
«ای مؤمنان روزه گرفتن بر شما ثبت شد».