مبانی فقه

امر به شیء امر به چیزی است که بدون آن امر صورت نگیرد

گاهی شارع به چیزی امر می‌کند که وابسته به حصول چیز دیگری است و اگر حاصل نشود، مأموربه انجام نمی شود، مانند فرمان به حج که اطاعت از آن مستلزم رفتن به اماکن مقدسه است.

پس از این توضیح اگر به این نوع امور که آن را اصطلاحاً‌: (مقدمه واجب) می‌نامیم، توجه کنیم می‌بینیم بر دو گونه‌اند‌:

۱- نوعی که ایجاد آن در توان مکلف نیست، مانند‌: قدرت، که اگر شخصی نتواند کاری را انجام دهد، نمی‌تواند توانایی بر آن را در خود ایجاد کند، و مانند دست برای نوشتن که اگر کسی دست نداشته باشد قادر به نوشتن نیست، و نمی‌تواند آن را در خود ایجاد کند.

این نوع اشیاء به اتفاق تابع مأمور به در وجوب نیست، و با نبودن آن‌ها، امر متوجه مکلف نمی‌شود، و از این جمله است اشیایی که شارع ایجاد کند آن‌ها را از مکلف نخواسته است، مثل ملک نصاب در زکات، و حضور جماعت برای نماز جمعه که در صورت فقدان آن‌ها واجب زکات و جمعه به مکلف تعلق نمی‌گیرد.

۲- نوعی که مکلف قادر به ایجاد آن‌ها است و به دو نوع شرعی و حسی تقسیم می‌شود‌:

شرعی مانند طهارت و وضو برای نماز، و حسی مانند‌: رفتن به نماز جمعه و رفت و آمد بین مشاعر در حج.

این نوع به مجرد وجوب مأمور به واجب می‌شود.