آیا جمع مذکر شامل زنان میشود؟
اگر الفاظ جمع عربی را مورد مطالعه قرار دهیم، درمییابیم که بر چند گونهاند:
۱- الفاظی که مخصوص یکی از آن دو است، و در دیگری استعمال نمیشود، مانند «رجال» برای مردان، و «نساء» برای زنان.
همه اتفاق دارند که هیچکدام شامل دیگری نمیشود.
۲- الفاظی که هردو گروه (مذکر و مؤنث) را. در برمیگیرد، و بنابر وضع لغوی بدون علامت استعمال میشود، مانند: «الناس»، «البشر»، «الأنس».
بر این نوع نیز اتفاق است که هردو صنف را شامل میشود.
۳- الفاظ مبهمی که در هردو استفاده میشود، و بدون بیان نمیتوان گفت خاص یکی از آن دو است، مانند: «من» و «ما».
اکثر قریب به اتفاق اصولیان بر آنند که شامل هردو است.
۴- الفاظی که با علامت تأنیث برای مؤنث، و با حذف آن برای مذکر استعمال میشود، و آن را جمع سالم مینامند، ماندن «المسلمات»برای زنان و «المسلمون»برای مردان، و مانند «واو» در «فعلوا»، و «نون» در «فعلن».
جمهور اصولیان برآنند، که زنان در آنچه برای مردان است وارد نمیشوند، مگر اینکه دلیلی دلالت دهد، همچنان که مردان نیز در جمع زنان بدون دلیل وارد نمیشوند.
دو مثال تفریعی:
۱- اگر شخصی بگوید: «وقفت هذا البستان علی بني زید»، دختران زید وارد نمیشوند.
۲- و اگر بگوید: «وقفت علی بني هاشم»زنان وارد میشوند، زیرا منظور از آن نوادگان هاشم است، نه بیان ذکور و اناث.