شمشیر بران بر اشراک و بدعات دوران

صل دوم بعضی از رسومِ مروجه

در بعض جا شغل شطرنج و کبوتر بازی و جنگانیدن خروسان و کبکان است که مکروه و حرام می باشد. شریعت اسلامی این کارها را به علت پیداشدن بغض و عداوت ذات البین و ایجاد غفلت از نماز و ذکر و غیره ممنوع نموده است، پس ظاهر شد که وقتی که علت حرمت قمار این دو چیز (بغض و ایجاد غفلت) شد، پس در هرچه این دو علت دیده شود حرام می‌گردد، حالا چون دیده آید معلوم است که این بازی ها چه قدر ایجاد غفلت و اشتغال بما لا یعنی اند و اکثر چنان می‌گردد که موقع به زد کوب و دشنام می‌رسد. در حدیث رسول مقبول جموجود است که هرکه با نرد بازی کند او نافرمانی خدا و رسول کرد. (احمد و ابن ماجه).

و در حدیثی دیگر آمده است که هرکه، به نرد بازی کرده پس برخاسته نماز خواند، مثال او مثل کسی است که در ریم و خون خنزیر وضو کرده نماز می‌خواند. (احمد).

مرتضی سمی‌فرماید که: شطرنج قمار عجم است. ابوموسی اشعری سمی‌فرماید که: به شطرنج جز گنهگار بازی نمی‌کند و در روایتی از اوست که شطرنج باطل است و خداوند متعال باطل را دوست نمی‌دارد.( این هرسه از شعب الإیمان بیهقی اند).

در کتب فقه حرمت شطرنج را مصرح نوشته اند برابر است که درو مال شرط کنند یا نه، بعضی نادانان می‌گویند که: ما ازین وجه بازی می‌کنیم که ذکاوت را زیاد می‌کند و در فنون حرب از او مدد می‌رسد، پس اولاً این سخن بی‌فائده و حرف بی‌معنی است آن را با ذوکات چه مناسبت، بلکه عقل مخبوط تر میگرد که درو چنان منهمک می‌گردد که اصلاً توجهش به چیز دیگر نمی‌رود، البته در همین کار فاسد، ذهنش زیاده شده ماهر می‌گردد. بلکه ضرر در ضرر است و در بارۀ کبوتر بازی وارد است که رسول اکرم جکسی را دید که در پی کبوتری می‌دود، فرمود: شیطانیست که در عقب شیطان دیگر می‌دود.

(سنن ابوداود، مسند امام احمد، سنن ابن ماجه و سنن بیهقی).

و ظاهر است که در این عمل هم ایجاد غفلت از ذکر الهی و اشتغال بما لا یعنی است که مکروه و حرامست.

چه بسا که کبوتر باز بر سر کوه و بام بلند می‌رود، و حرم سرای دیگران ظاهر می‌گردد و او باک نمی‌کند. ازین سبب در شامی نوشته است که کبوترباز اگر همچنین کرد و بعد از تنبیه متوجه نشد محاسب، کبوترهای او را گرفته ذبح کند، الغرض اینهم یکی از مفاسد است، و به نسبت جنگانیدن بهایم آمده است که آن حضرت جاز جنگانیدن حیوانات منع فرموده است. درین حکم مرغ و کبک و گوسفند و گاو همه داخل اند، چرا که این اذیت بی‌زبانها است و دوم همان بازی شاغل و مانع از ذکر خدا است.