بیان بعض مسائلِ متفرقه از بدعات و رسوم و ممنوعات
۱- شب جمعه اول رجب صلوة الرغائب را به ترکیبی خاص‌کردن و نماز شب نصف شعبان به هیئتی مخصوصه و صلوة الضحی را با جماعت خواندن همه بدعت اند.
۲- صلوة غوثیه که نزد بعضی مروج است بدعت است.
۳- دعا و مجلس دعاء برای اختتامِ بخاری شریف بدعت نیست، اما تکلفات برای آن هم پسندیده نیست غایتش این است که بعد ذکر خیر دعاء قبول می‌گردد، و اینقدر در شرع اصلی دارد، اما این که در فلان تاریخ ختم معین بشود و این هیئت صورت التزام پیدا کند بدعت می‌گردد.
۴- بلا تعیین تاریخ و روز اگر به خاطر ایصالِ ثواب صدقه تقسیم کند یا اغذیه بخوراند، جائز است، اما هیئت پخته‌کردن و تقسیم‌کردن را خاص کردن هم بدعت است.
۵- التزامِ معانقه و مصافحه مردمانِ یک محله را در روز عیدین یا جمعه یا بعد هر نماز یا فقط بعد نماز صبح و عصر و غیره بدعت است.
۶- ذکر شهادت حسین بن علی رضی الله عنهما و اقوامِ او در روزهای عاشوراء به اهتمام مجالس و هیئات و التزام، بدعت و تشبّه اهل بدعت است.
۷- مجلس مولود خوانی به التزام و به اهتمام و به هیئاتِ خاصه بدعت است.
۸- در مواقع وباها و مرض‌ها اذان دادن چند بار یا یک بار بدعت است.
۹- شب جمعه یا هفتم یا نهم یا عیدین را برای ایصالِ ثواب مُردگان به غذا و غیره خاص کرده در مسجد فرستادن بدعت است.
۱۰- در مجالس بدعات و سفرۀ بدعات نشستن هم بدعت و ناروا است.
۱۱- دعاء در اولِ خطبه یا آخر خطبه عیدین بدعت است.
۱۲- در ختم قرآن و کتاب‌ها چنده کرده تقسیم شیرینی را التزام کردن بدعت است.
۱۳- التزام رجبی هم بدعت است، اگرچه به صورتِ تبارک الذی خواندن باشد.
۱۴- در سمینارهای کفار و مجالس‌شان و تعزیه های شان اگر چه امیدِ تجارت و فائدۀ بسیار باشد یا تماشا منظور باشد هرگز روا نیست.
۱۵- نعت و اشعارِ حکمت‌خواندن به حسن صوت یک نفر یا دو نفر همراه اگر دیگر مفسدۀ شرعیه، (که مجلس زنان و امردان و غیره اند) نباشند، جائز و روا است.
۱۶- سر برهنه‌کردن را اگر عادت خود گرداند مکروه است.
۱۷- سلام کفار به جز از ضرورت مبیحه روا نیست.
۱۸- موی‌ها را فرق‌کردن سوای نصف سر مکروه و تشبه به فُساق است.
۱۹- حشرات را زنده در قلاب و غیره دوخته برای شکار در آب یا غیره نهادن مکروه و ممنوع است، بلکه بکشد و اینطور کند.
۲۰- زن را کفشِ آوازدار و زیورِ آوازدار روا نیست.
۲۱- فرزندان خود را همنام قرآن‌کردن یا تنها نام‌های خدا نهادن و یا سُور قرآن کردن مثلاً نام فرزند خود، قرآن کرد یا رحیم کرد یا قل هو الله یا یس یا طه کرد مکروه است.
۲۲- استعمال اجزای انسان و پیوندکاری اعضاهای انسان با انسان جائز نیست [۱۵۷].
۲۳- لباس سرخ معصفر برای مردان مکروه است.
۲۴- چلیم و تنباک و سیگار و دخانیات مکروه اند.
۲۵- تریاک یعنی شیره حرام است.
۲۶- تمام انواع شراب حرام اند از آب جَو و غیره.
۲۷- مصافحۀ واعظ بعد وعظ به غیر التزام جواز دارد و با التزام بدعت است، مگر وقتی که مسافر باشد مستحب است، اما هم به غیر عقیدۀ التزام.
۲۸- در عروسی کفار رفتن روا نیست و رونده فاسقِ جاهر است.
۲۹- قند و شکر و روغن و تمام اغذیۀ خارجی سوای گوشت یخچال تا حرمت شان معلوم نباشد حلال اند.
۳۰- بعد افتادنِ روح در بچه دواخوردن زنان برای اسقاطِ او حرام است.
۳۱- در قطار و ماشین و هواپیما متاعی که اجازۀ بُردن نیست را بپوشد و ببرد روا نیست.
۳۲- کسی که مالِ او همه یا بیشتر از کسبِ، حرام باشد قبول‌کردنِ دعوت او و گرفتنِ سوغات و هدیۀ او روا نیست.
(از فتاوی رشیدیه مبوّب، طبع سعیدی کراچی).
۳۳- بعد نمازها التزام کلمۀ طیبه به جهر یک بار یا بیشتر بدعت است.
۳۴- بروز عرفه در غیر عرفات جمع شده نماز و دعاء خواندن مکروه و بدعت است.
۳۵- در اذان چون نام گرامی آنحضرت جمی‌آید بوسیدن دو انگشت و بر چشم نهادن ثبوتی ندارد.
۳۶- رفع یدین بعد اذان در دعای وسیله و غیره لغو است ثبوتی ندارد.
۳۷- شوم دانستن روز، ماه، مکان و یا منزل خاص غلط است.
۳۸- خواندن ابیات، صلوات و غیره توسط مؤذن قبل از اذان یا بعد از آن بدعت است [۱۵۸].
۳۹- سلام امام قوم را وقت قیام برای خطبه بدعت است.
(از فتاوی درالعلوم مبوب ج ۵ و ۶).
۴۰- ذبح گوسفند و گاو به این مقصد که این مریض جن و دیو دارد، و خون خورده به ما صلح می‌کند حرام است و در «ما اُهِل لِغَیر الله» داخل است، و اگر برای این است که این صدقه برای دفع مرض نافع است، هم بدعت است، و اگر برای این است که این مریض را پوستش دربر می‌دهیم و گوشتش به نام خدا می‌دهم مانعی نیست. (امدادیه جلد ۵، مبوب).
۴۱- اگر واعظ در وقت وعظ برای تنشیطِ سامعین گاه گاه کدام نعتی می‌خواند که جماعت درود خوانند رواست، اما با التزام این عمل هم بدعت می‌شود.
۴۲- بعد اذان جمعه صداکردن که الصلوة سنة رسول اللهبدعت است.
۴۳- در دعا با جماعت «إن الله وملائکته» خواندن و به جهر درودخواندن بدعت است.
۴۴- دعای دوم بعد نماز ظهر و مغرب و عشاء با این التزام عملی بدعت است، مفتی الهند و العرب مفتی محمد کفایت الله دهولی /درین مسئله رسالۀ مستقله به نام «النفائس المرغوبة فی حکم الدعا بعد المکتوبة» نوشته و حدود ۲۰۰ تن از مشاهیر علماء نیز آن را تصدیق نمود اند، حتی که رئیس مبتدعین و بریلویین تصدیق کرده است، مطالعه باید نمود. و در احسن الفتاوی از ص ۳۴۱ تا ۳۴۷ بحث نفیس کرده است.
۴۵- بر سر قبر یا در داخل قبرِ مرده خوشبوئی انداختن بدعت است.
۴۶- بعد ختم دعاء بعد درود کلمه طیبه خواندن و دست بر او مالیدن بدعت است.
۴۷- بعد ختم اذان اگر مؤذن یا مجیب او چون کلمۀ طیبه ختم کرده محمد رسول الله اگر ضم کرد درینجا بدعت است.
۴۸- روز عید بعد نماز مردم در خانه‌های یک دیگر رفته می‌گویند: حقوق خود را بر من معاف کنید این کار ثبوتی ندارد، و التزام بر آن بدعت است.
۴۹- در وقت رخصت به یکدیگر می‌گویند: خدا حافظ، آن دیگر یا همین جواب می‌دهد یا می‌گوید: به سلامت، اینهم بدعت است، در حدیث درین وقت السلام علیکم آمده است، پس این کلمه گفتن رسمی جدید می باشد.
۵۰- در بعضی جاها وقتِ مصافحه‌خواندنِ درود مروج است و در حدیث دعای مغفرت آمده است.
۵۱- در فتنه‌های سیاسی اذان‌دادن برای رفع مصیبت بدعت است.
۵۲- رفتن در جماعت تبلیغ برای مدرس اگر اجازتِ مهتمم نباشد یا باشد، ولی درس‌های شاگردان فوت گردد و درس معطل ماند خوب نیست.
۵۳- تحصیلِ علوم جدید اگرچه بنفسه جواز دارد، اما آنها را جزء مدارس دینی قراردادن یا امداد و اعانت ارباب امارت را در مدارس داخل‌کردن به تجربه ثابت شده است که موجب تخریب و بی‌نوریِ مدرسه می‌گردد.
۵۴- خوردن و نوشیدن ایستاده به غیر عذر شرعی و چند جا مستثنی که زمزم و بقیۀ وضوء است مکروه است. (از أحسن الفتاوی جدید ج ۱).
۵۵- سبحه‌گردانی اگر از ریا خالی باشد جائز است.
۵۶- بوسه‌دادن دست عالمِ متقی و بادشاه عادل و پدر و مادر جائز است.
۵۷- بوسۀ رخسار یا دهن به این نوع که روشِ مبتدعین و فساق شده است خوب نیست.
۵۸- بسم الله بر پیشانی میت نوشتن و به همراه او عهدنامه نهادن و غیره بدعت اند. (از فتاوی مولانا لکنوی ج ۲ و ۳).
۵۹- سنگ را به آیاتِ قرآنی یا کدام حدیث و قولی از کتب فقه و تاریخ کنده کرده بر قبر نهادن جائز نیست.
۶۰- اگر چیزی در پیشاب‌گاهِ حیوان داخل کرد تا شیر خوب‌تر بدهد و شیر دوشیدن گرفت شیر حلال است ولی این عمل خیلی ناروا است.
۶۱- استاد را کارگرفتن از شاگردان جائز است، و شاگرد را موجبِ سعادت است.
۶۲- مصافحه با زن و محارمِ خود اگرچه جائز است، اما صراحتاً مذکور نیست، مگر در روشنائی کلیات گنجائش دارد.
۶۳- امروز بُرش را به جای مسواک در وضوء استعمال می‌کنند در وقت ضرورت که مسواک نباشد گنجائش دارد، اما از خود برش خطره دارد که از موی خنزیر باشد، لهذا در ترک احتیاط است.
۶۴- در وقت سلام دست به سینه بستن یا بالای پیشانی بلند‌کردن اگر نزدیک است خلافِ سنت است اگر مسلَّم علیه دور است گنجائش دارد.
۶۵- از کفار و مبتدع و فساق تعویذ و بندگرفتن روا نیست.
۶۶- برای طلب باران یا دفع بلا ذبح‌کردن حیوانات روا نیست.
(از فتاوی دارالعلوم ج ۷ و ۸).
۶۷- بعد فاژه استغفر الله گفتن در کدام روایتی نیامده است.
۶۸- نوشتنِ قرآن پاک در تعویذ و غیره به خون یا به نجاستی دیگر بدونِ اجبار و اضطرار به قصد و اختیارِ خود کفر است، اما اگر او را بادشاهی مجبور کرد به قتل یا قطع اعضاء و آن اجبارکننده را قدرت هم باشد آن وقت ارتکابِ چنین عمل روا باشد، ولی بازهم صبر اولى است تا او را بکشند. و در حالت اضطرار مرضی که حکیم عالم متقی تجربه‌کار بگوید که: این شخص را اگر به این نوع معالجه کرده نشود، می‌میرد هم گنجائش دارد ورنه گنجائش ندارد.
۶۹- سر برهنه تلاوتِ قرآن پاک جائز است.
۷۰- سوختنِ اوراق پاره شدۀ قرآن خلافِ اولی است، به طریق ادب دفن کند.
۷۱- استعمال غلاف ابریشمی بر قرآن مقدس جائز است.
۷۲- کسی که در ذکر اسم ذات یا کلمۀ طیبه مشغول است و دیگری تلاوتِ قرآن می‌کند آن را گوش کند یا مشغول وظیفۀ خود؟ بلکه مشغول گردد.
۷۳- قرآنکریم را به غرض زینت در آئینه بندکردن و روی دیوار زدن روا نیست، خلافِ ادب است و به غرض تبرک جائز است.
۷۴- دعای «ناد علی مظهر العجائب الخ» حرام و نارواست.
۷۵- قاچاق آوردن کالای که قانوناً منع است، چون که خطرۀ جان و آبرو دارد و در خطره افتادن آن دو شرعاً ناجائز است، ازین سبب از این کار احتراز باید کرد.
۷۶- مزدوری برای عکس کشی حرام است.
۷۷- هر فعل ناجائز مثل سینما و تلویزیون‌سازی و رادیو و باجه‌سازی، مزدوری آن هم روا نیست.
۷۸- اختیار هر مأموریت که در آن خلافِ شرع کردن می‌خواهد حرامست.
۷۹- برای استقبال اکابر ایستادن جواز دارد، اما دست بسته ایستادن روا نیست.
***
[۱۵۷] در این مسأله بین علما تفصیل است و به طور عموم نمی شود گفت که جایز نیست، والله اعلم. [مصحح]. [۱۵۸] متأسفانه فرقة برلویه در پاکستان این بدعت را وقیحانه در هنگام هر اذان انجام می دهند. [مصحح].