۳۰۹- باب: نهی از انداختن آب دهان در مسجد، و امر به پاک کردن مسجد از آلودگی‌ها
۱۷۰۲- عن أنسٍس أنَّ رسولَ اللهِج قالَ: «البُصاقُ فِي المَسْجِدِ خَطِيئَةٌ، وَكَفَّارَتُهَا دَفْنُهَا».[متفق عليه][صحیح بخاری، ش: ۴۱۵؛ و صحیح مسلم، ش: ۵۵۲]
ترجمه: انسسمی‌گوید: رسول‌اللهجفرمود: «انداختن آب دهان در مسجد، گناهی‌ست که کفارهاش، دفن آن در زیر خاک- یا پاک کردن آن با شستن و امثالِ آن- است».
۱۷۰۳- وعن عائشةَل أنَّ رسولَ اللهِج رَأَى في جِدَارِ القِبْلَةِ مُخَاطاً، أَوْ بُزَاقاً، أَوْ نُخَامَةً، فَحَكَّهُ.[متفق عليه][صحیح بخاری، ش: ۴۰۷؛ و صحیح مسلم، ش: ۵۴۹]
ترجمه: عايشهلمی‌گوید: رسول‌اللهجدر دیوار قبله‌ی مسجد، آب بینی یا آب دهان یا بلغم دید و آن را پاک کرد.
۱۷۰۴- وعن أنسٍس أنَّ رسولَ اللهِج قَالَ: «إنَّ هذِهِ المَسَاجِدَ لا تَصْلُحُ لِشَيءٍ مِنْ هَذَا البَوْلِ وَلا القَذَرِ، إنَّمَا هي لِذِكْرِ اللهِ تَعَالَى، وَقِراءةِ القُرْآنِ» أَوْ كَمَا قَالَ رسُولُ اللهِج.[روايت مسلم][صحیح مسلم، ش: ۲۸۵]
ترجمه: انسسمی‌گوید: رسول‌اللهجفرمود: «چيزهايي مانند ادرار و نجاست شايسته‌ی اين مساجد نيست؛ بلكه اين مساجد برای ذكر الله متعال و تلاوت قرآن ساخته شده‌اند». يا سخنی به همین مفهوم فرمود.
شرح
مولف/در این باب به وجوب پاک کردن مسجد از هرگونه آلودگی از قبیل: آب دهان و بینی وامثال آن پرداخته و سپس حدیثی بدین مضمون آورده است که انسسمی‌گوید: رسول‌اللهجفرمود: «انداختن آب دهان در مسجد، گناهی‌ست که کفارهاش، دفن آن در زیر خاک- یا پاک کردن آن با شستن و امثالِ آن- است». از این حدیث چنین برداشت می‌شود که انداختن آب دهان و بینی در مسجد، حرام است؛ به دو سبب:
نخست: این‌که سبب اذیت و آزار سایر نمازگزاران می‌باشد.
دوم: اهانت و بی‌احترامی به خانه‌ی خداست؛ در صورتی که اللهﻷبه ارج نهادن به مساجد امر فرموده است.
بنابراین انداختن آب دهان و بینی در مسجد، جایز نیست؛ و اگر کسی مرتکب چنین عملی شد، کفارهاش این است که آن را زیر خاک دفن کند یا پاکش نماید. عایشهلمی‌گوید: «رسول‌اللهجدر دیوار قبله‌ی مسجد، آب بینی یا آب دهان یا بلغم دید و آن را پاک کرد»؛ اما امروزه که مساجد ما فرش دارند، باید چنین آلودگی‌هایی را با دستمال، پاک کنیم و در صورت نیاز، با آب بشوییم. در هر حال انداختن آب دهان و بینی در مسجد، حرام می‌باشد و اگر کسی مرتکب چنین عملی شد، کفارهاش همان است که بیان شد.
در روایتی آمده است: صحرانشیني وارد مسجد شد، به گوشه‌ای از مسجد رفت و ادرار کرد. مردم تصمیم گرفتند با او برخورد کنند؛ اما رسول‌اللهجآن‌ها را نهی کرد و فرمود: «او را به حالِ خود رها کنید»؛ یعنی بگذارید کارش را بکند. و افزود: «یک سطل آب بر محل ادرارش بریزید؛ زیرا شما مأموریت یافته‌اید که آسان بگیرید، نه سخت». وقتی صحرانشین کارش را تمام کرد، دلوی آب در محل ادرارش ریختند تا پاک شود. سپس رسول‌اللهجآن صحرانشین را صدا زد و به او فرمود: «چيزهايي مانند ادرار و نجاست شايسته‌ی اين مساجد نيست؛ بلكه اين مساجد برای ذكر الله، نماز و تلاوت قرآن ساخته شده‌اند». لذا بر هر مومنی واجب است که احترام خانه‌های الله را حفظ کند و در آن، آب دهان و بینی نیندازد و صدابلندی نکند؛ بلکه آداب مربوط به مسجد را رعایت نماید؛ زیرا مسجد، خانه‌ی خدا و محل حضور فرشتگان است.
***