پیدایش شیعه و ریشه‌های تاریخی آن
شیعه به همراه اصول و معتقداتش ناگهان پدیدار نشده است؛ بلکه مراحل زیادی را طی نموده و به تدریج شکل‌گرفته است؛ سپس به فرقه‌های متعددی تقسیم شده است. تردیدی نیست که بررسی مراحل تاریخی و فکری تشیع، نیازمند بحث جداگانه‌ای است؛ لذا بحث در اینجا دربارۀ اصل پیدایش و ریشه‌های تاریخی شیعه است و دنبال کردن مراحل مختلف و شکل‌گیری فرقه‌های آن مقصودمان نیست. ما بحث را با بیان بعضی از دیدگاه‌ها و نظریات شیعه که از منابع معتبرشان استخراج شده است شروع خواهیم کرد و پس از آن، به ذکر دیدگاه‌ها و نظریات دیگران می‌پردازیم. روش علمی و موضوعی ایجاب می‌کند که ابتدا دیدگاه صاحبنظران مطرح شود.