۷- جعفری
فرقۀ اثناعشریه به دلیل نسبتشان به جعفر صادق امام ششم آنها ـ چنانکه میپندارند ـ «جعفریه» نیز نامیده میشوند؛ و این نامگذاری، از باب تسمیۀ عام به خاص است. کشّی روایت کرده است که پیروان جعفر در کوفه (یا کسانی که مدعی پیروی از او بودند) جعفریه نام گرفتند؛ هنگامی که این نامگذاری برای جعفر نقل شد، عصبانی شده و گفت: «یاران جعفر در میان شما تعدادشان کم است. یاران جعفر کسانی هستند که بسیار پرهیزگارند و برای رضای آفریدگارشان عمل میکنند» [۴۱۸].
در کتاب «کافی» مطالبی ذکر شده که نشان میدهد در گذشته، مردم مدعیانِ پیروی از جعفر را «جعفری پلید» مینامیدند و چون برخی از این امر نزد جعفر شکایت کردند، او در پاسخ گفت: «سوگند به خدا در میان شما افرادی که پیرو جعفر باشند اندک هستند. آنان بسیار پرهیزگارند و به امید پاداش برای خدا عمل میکنند. چنین کسانی یاران من هستند» [۴۱۹]. اگر این روایت صحیح باشد، دلالت دارد بر اینکه نام «جعفریه» در زمان جعفر نیز شایع بوده است و جعفر از بسیاری از ایشان راضی نبوده است؛ همچنین این روایت دلیلی است بر اینکه در گذشته، لقب جعفری بر اسماعیلیه و اثناعشریه اطلاق میشد؛ زیرا جدایی این دو گروه پس از وفات جعفر به وقوع پیوست.
لقب «جعفری» بر یکی از فرقههای منقرضشدۀ شیعه نیز اطلاق شده است. آنان پس از وفات حسن عسکری معتقد به امامت برادرش جعفر بن علی بودند [۴۲۰]. به علاوه، اثناعشریه القاب دیگری دارند که در برخی کشورها بر آنها اطلاق میشود [۴۲۱].
[۴۱۸] رجال كشی: ص ۲۵۵. [۴۱۹] اصول كافی: ۲/۷۷. [۴۲۰] رازی ، اعتقادات فرق المسلمین: ۸۴ ؛ مختصر تحفه إثنیعشریة: ص ۲۱. [۴۲۱] مانند لقب «المتاوله» كه در دوران اخیر بر شیعیان جَبَلعامِل و بَعَلبَک و جبل لبنان اطلاق میشد. «متاوله» جمع متوالی، اسم فاعل تَوالی، برگرفته از ولاء و موالات، به معنی دوست داشتن است؛ چرا که آنان مدعیِ محبت اهلبیت هستند؛ همچنین گفتهاند: «آنان به خاطر اینکه در جنگها میگفتند "برای دوستی علی بمیر" به این نام خوانده شدهاند»؛ بنگرید به: حاضر العالم الإسلامی: ۱/۱۹۳ و ۱۹۴؛ أعیان الشیعة: ۱/۲۲. این نامگذاری، مانند لقب «قزلباش» میباشد كه كلمهای تركی و به معنی «سر قرمز» است. هماکنون نام قزلباش در ایران [به عنوان گروه ترور و فشار حکومتِ خونخوار صفوی] مشهور است؛ و در هند و شام نیز هر شیعهای را «قزلباش» مینامند (بنگرید به: أعیان الشیعة: ۱/۲۳ و ۲۴).