۱- شیعه
لقب «شیعه» در اصل بر همه فرقه‌های مذهب شیعه اطلاق میشود؛ اما امروزه این اصطلاح ویژۀ شیعه اثناعشریه است. برخی از نویسندگان و پژوهشگران با این نظر موافقند؛ از جمله: اشتروتمان [۳۷۲]، طبرسی [۳۷۳]، امیر علی [۳۷۴]، کاشف الغطاء [۳۷۵]، محمد حسینی عاملی [۳۷۶]، عرفان عبدالحمید [۳۷۷]و برخی دیگر [۳۷۸]. بنده نیز با این رأی موافق هستم؛ نه به این دلیل که اثناعشریه خود را به عنوان پایۀ اساسیِ فرقه‌های شیعه جلوه می‌دهد؛ بلکه به دلیلی که از این هم مهمتر است ـ و کسی را ندیده‌ام که به بررسیِ آن پرداخته باشد و چنین پژوهشی نیازمند تحقیق و بررسی مستقلی است که متکی بر تحلیل و ارزیابی باشد ـ و آن اینکه منابع و مصادر روایات و احادیث اثناعشریه، مشتمل بر بسیاری از آرای فرقه‌های مختلف شیعه است که در بُرهه‌های گوناگون تاریخ سر برآورده‌اند؛ و لو اینکه شامل همه دیدگاه‌ها نباشد. بنابراین اثناعشریه، تعبیری شناخته‌شده از دیگر فرقه‌های شیعه است.
[۳۷۲] بنگرید به: دائرة المعارف الإسلامیة: ۱۴/۶۸. [۳۷۳] مستدرك الوسائل: ۳/۳۱۱. [۳۷۴] امیر علی می‌گوید: «اثناعشریه مُرادِف و همسان شیعه شده است»ز (روح الإسلام: ۲/۹۵). [۳۷۵] کاشف الغطاء می‌گوید: «امروزه اطلاق نام شیعه مخصوص امامیه است؛ یعنی امامیۀ اثناعشریه» (اصل الشیعة و اصولها: ص۹۲). [۳۷۶] عاملی می‌گوید: «از آنجا كه امروزه زیدیه و اسماعیلیه جز با این دو نوع انتساب شناخته نمی‌شوند و فطحیه و وافقیه نیز وجود خارجی ندارند، چنین اسمی منحصر به شیعه امامیۀ اثناعشریه شده است (الشیعة فی التاریخ ص ۴۳). [۳۷۷] عرفان می‌گوید: «همین كه اصطلاح شیعه بدون قید اطلاق گردد منحصر به مذهب اثناعشریه است (مجله كلیة الدر اسات الإسلامیة، شماره اول، ۱۳۸۷ ق، ص ۳۵). [۳۷۸] به عنوان نمونه بنگرید به: سامرائی، الغلو و الفرق الغالیة: ص ۸۲؛ احمد زكی تفاحه، اصول الدین و فروعه عند الشیعة: ص ۲۱؛ إحسان الهی ظهیر، الشیعة و التشیع: ص ۹.