نقدی بر کتاب سیری در صحیحین

فهرست کتاب

متهم کردن خلیفه دوم به ظلم در حق غیر عرب

متهم کردن خلیفه دوم به ظلم در حق غیر عرب

مرتضی عسکری می‌گوید: خلیفه دوم فرمان داده بود که اسیران جنگی عرب را آزاد کنند در حالی که اسیران فارس را حتی به مدینه پایتخت اسلام راه نمی‌دادند. از جمله مخالفت‌های دیگر او با سنت رسول الله این بود که به فرزندانی از غیر زن عرب باشند و یا در غیر سرزمین عربی به دنیا آمده باشند ارث نمی‌داد [۸۴]. و علیسگفته آه که چه کشیدم از این امت و مخالفت‌هایشان با من و فرمانبریشان از پیشوایان گمراه، فرمانبرداری از پیشوایانی که مردم را به سوی آتش می‌خوانند [۸۵].

جواب:

«حکم اسیران جنگی را قرآن در اختیار خلیفه و امیر مسلمانان قرار داده که فدیه بگیرد یا بقتل برساند یا منت بگذارد و بدون فدیه آنها رها کند.

اما مسئله ارث عجم و عرب: جناب مرتضی عسکری موطا مالک را مطالعه نکرده بنا به تقلید از دیگران به موطا مالک نسبت داده حال بنده عبارت کامل موطا را نقل می‌کنم: «ميراث أهل الـملل: أن رسول الله جقال: لاَ يَرِثُ الْمُسْلِمُ الْكَافِرَ» «مسلمانان از کافر ارث نمی‌برد». محمد بن اشعث به عمرسگفت: عمّه‌ی یهودی یا نصرانی من مرده میراث او به چه کسی می‌رسد عمرسفرمود: «يَرِثُهَا أَهْلُ دِينِهَا» «هم دین او از اموالش ارث می‌برد». «أَبى عُمَرُ بْنُ الْخَطَّابِ أَنْ يُوَرِّثَ أَحَدًا مِنَ الأَعَاجِمِ إِلاَّ أَحَدًا وُلِدَ فِى الْعَرَبِ».

عجمی: به کافری که اگر یکی از نزدیکانش مسلمان بوده باشد باز هم از آن ارث نمی‌برد مراد از عرب اسلام است نه مطلق عجم و عرب، و امام مالک بعد از روایت عمرسمی‌گوید: امر متفق علیه در نزد ما سنتی است که در آن اختلاف نیست و فتوای علما در منطقه‌ی ما این است «أنَّهُ لاَ يَرِثُ الْمُسْلِمُ الْكَافِرَ بِقَرَابَةٍ وَلاَ وَلاَءٍ وَلاَ رَحِمٍ وَلاَ يَحْجُبُ أَحَدًا عَنْ مِيرَاثِهِ». «مسلمان از کافر به سبب قرابت بدون ولاء و رحمت ارث نمی‌برد و کسی که وارث نیست دیگران را از میراث محروم نمی‌کند» [۸۶].

و در روایت دیگر از موطا چنین آمده: «أن عمرسقال: لا نرث أهل الـملل ولا يرثوننا» «ما از دیگران و آنها از ما میراث نمی‌برند (مراد از اهل ملل غیر مسلمان است)» [۸۷].

[۸۴] حواله الـموطا مالک: ج ۱، ص ۸۵. [۸۵] سیری در صحیحین: ص ۱۳. [۸۶] موطاء: ص ۶۶۷ و اوجز الـمسالك شرح موطا،:ج ۱۲، ص ۴۴۸. [۸۷] التمهيد لابن عبدالبر: ج ۹، ص ۱۶۳.