غم مخور و منتظر بر طرف شدن رنج و اندوه باش.

در حدیثی به روایت ترمذی، آمده است: «بهترین عبادت، انتظار برطرف شدن رنج و مشکل است».

﴿أَلَيۡسَ ٱلصُّبۡحُ بِقَرِيبٖ ٨١﴾[هود: ۸۱] «آیا صبح نزدیک نیست»؟

طلوع سپیده دم برای رنجدیدگان آشکار می‌شود و صبح امید و فرج از راه می‌رسد و تاریکی غم و اندوه را برطرف می‌سازد؛ به صبح و سپیده دم بنگر و منتظر باش تا خداوند مشکل گشا، گره از مشکلت بگشاید. عربها می‌گویند: «وقتی ریسمان، سخت و سفت شود، پاره خواهد شد». یعنی وقتی کارها، بحرانی و بغرنج شدند، منتظر برطرف شدن رنج و مشکل و رهایی از بحران باش. خداوند متعال می‌فرماید: ﴿وَمَن يَتَّقِ ٱللَّهَ يُكَفِّرۡ عَنۡهُ سَيِّ‍َٔاتِهِۦ وَيُعۡظِمۡ لَهُۥٓ أَجۡرًا ٥﴾[الطلاق: ۵] «هر کس از خداوند بهراسد و تقوای الهی پیشه نماید، خداوند کارش را آسان می‌گرداند».

عربها می‌گویند:

الغمرات ثم ینجلینّه
ثم یذهبن ولا یجنّه

«سختی‌ها، برطرف می‌شوند و می‌روند و او را دیوانه نمی‌کنند».

در حدیث صحیح آمده است: «من، نزد گمان بنده ام هستم؛ پس هر گمانی که می‌خواهد، در باره ام داشته باشد».

﴿حَتَّىٰٓ إِذَا ٱسۡتَيۡ‍َٔسَ ٱلرُّسُلُ وَظَنُّوٓاْ أَنَّهُمۡ قَدۡ كُذِبُواْ جَآءَهُمۡ نَصۡرُنَا فَنُجِّيَ مَن نَّشَآءُۖ﴾[یوسف:۱۱۰] «تا آنکه پیامبران، ناامید گردیدند و گمان بردند که آنها دروغگو قرار داده شدند، بدانگاه یاری ما به سراغ آنها آمد و آنگاه هرکس را که بخواهیم، نجات می‌دهیم».

﴿إِنَّ مَعَ ٱلۡعُسۡرِ يُسۡرٗا ٦﴾[النشرح: ۶] «به همراه سختی آسانی است».

برخی از مفسرین گفته‌اند: یک سختی، بر دو آسانی چیره نخواهد گشت. بعضی هم این گفته را حدیث دانسته‌اند.

خداوند متعال می‌فرماید: ﴿لَعَلَّ ٱللَّهَ يُحۡدِثُ بَعۡدَ ذَٰلِكَ أَمۡرٗا ١﴾[الطلاق: ۱] «شاید خداوند بعد از آن کاری تازه ایجاد نماید».

﴿أَلَآ إِنَّ نَصۡرَ ٱللَّهِ قَرِيبٞ ٢١٤﴾[البقرة: ۲۱۴] «آگاه باشید! همانا یاری خداوند نزدیک است».

﴿إِنَّ رَحۡمَتَ ٱللَّهِ قَرِيبٞ مِّنَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ ٥٦﴾[الأعراف: ۵۶] «بی‌گمان رحمت خداوند به نیکوکاران نزدیک است».

در حدیث صحیح آمده است: «بدان که پیروزی به همراه شکیبایی است و به دنبال اندوه و مشکل، راه حل و برون رفت خواهد آمد».

شاعر می‌گوید:

إذا تضایق أمر فانتظر فرجا
فأقرب الأمر أدناه إلی الفرج

«هرگاه کاری، سخت و دشوار گشت، منتظر راه حل و بر طرف شدن مشکل باش؛ چون نزدیکترین چیز به راه حل و رهایی، دشوار شدن مشکل است».

شاعری دیگر می‌گوید:

وإني حبست النفس بعد ابن عنبس
وقـد لج مـن مـاء العیـون لـجوج

«بعد از ابن عبس خودم را نگاه داشتم؛ در حالی که امواج خروشان آب چشمه‌ها سر بلند کرده بود.

لیـفرح صب أو لـیستـاء حـاسد
ولـلـشر بـعد النـازلات فـروج

«تا دلباخته‌ای شادمان شود یا کینه‌توزی ناراحت گردد؛ و مصیبت‌ها بعد از اینکه می‌آیند، برطرف خواهند شد».

دیگری می‌گوید:

سهــرت أعین ونامت عیـون
في شؤون تکـون أو لا تکون

«خواب از برخی چشم‌ها پریده و چشم‌هایی هستند که پلک روی هم نهاده و در خواب فرو رفته‌اند؛ این بی‌خوابی، در مورد چیزهایی است که پیش می‌آید یا پیش نمی‌آید».

فــدع الهـم ما استطعت فحمـ
ـــلانـك الهـمــوم جنــون

«تا آنجا که می‌توانی ناراحتی و اندوه را رها کن؛ چون بر دوش کشیدن ناراحتی‌ها، دیوانگی است».

إن ربا کفاك ما کان بالأمسـ
ـس سیکفیك في غد ما یکون

«بی‌گمان پروردگاری که تو را در برابر مشکلات دیروز حفاظت کرد، در باربر اتفاقات فردا نیز تو را حفاظت می‌کند».

دیگری می‌گوید:

دع المقادیر تجري في أعنتها
ولا تنامـن إلا خـالی البـال

«بگذار مقدرات در محل خود جاری شوند و آسوده خاطر بخواب».

ما بین غمضة عین وانتباهتها
یغیر الله من حال إلـی حـال

«در یک چشم به هم زدن، خداوند، دنیا را از یک حالت به حالتی دیگر تغییر می‌دهد».