تاوان سخن جذاب

در صورتی سعادت ما، به کمال می‌رسد که وظیفه خودمان را در قبال خدا و سپس بندگان خدا، انجام دهیم.

حرف زدن و زیبا گفتن، آسان است. اما انجام کارهای زیبا و داشتن صفات پسندیده و عمل کردن به آنچه می‌گوییم، سخت است. ﴿۞أَتَأۡمُرُونَ ٱلنَّاسَ بِٱلۡبِرِّ وَتَنسَوۡنَ أَنفُسَكُمۡ وَأَنتُمۡ تَتۡلُونَ ٱلۡكِتَٰبَۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ ٤٤﴾[البقرة: ۴۴] «آیا مردم را به نیکی امر می‌کنید و خودتان را فراموش می‌کنید و حال آنکه شما کتاب را می‌خوانید؟ آیا خرد نمی‌ورزید؟»

کسی که امر به معروف می‌کند و خودش کار خوب انجام نمی‌دهد و از منکر و کار زشت باز می‌دارد و خودش آن را مرتکب می‌شود، همانطور که در حدیث آمده، روز قیامت به جهنم انداخته می‌شود و در حالی که روده‌هایش بیرون آمده‌اند، در جهنم دور می‌زند، همانند الاغ که پیرامون خرمن کوب دور می‌زند؛ دوزخیان از او علت و راز هلاکتش را می‌پرسند؛ می‌گوید: من شما را به کار خوب فرمان می‌دادم و خودم آن را انجام نمی‌دادم و شما را از کار زشت نهی می‌کردم و خود مرتکب آن می‌شدم.

یا أیها الرجل المعلم غیره
هلا لنفسك کان ذا التعلیم

«ای کسی که دیگران را تعلیم می‌دهی! آیا نباید خودت را تعلیم بدهی»؟

واعظ مشهور ابومعاذ رازی، ایستاد و به قدری گریست که مردم را به گریه انداخت و سپس گفت:

وغیر تقی یأمر الناس بالتقی
طبیب یداوي الناس وهو علیل

«کسی که پرهیزگار نیست و مردم را به پرهیزگاری امر می‌کند، همچون پزشکی است که مردم را مداوا می‌کند و خودش بیمار است».

برخی از سلف هر گاه می‌خواستند مردم را به صدقه دادن امر کنند، اول خودشان صدقه می‌دادند و سپس به آنها می‌گفتند که صدقه بدهید؛ از اینرو مردم می‌پذیرفتند.

در کتابی خواندم که واعظی در قرون برتر، می‌خواست مردم را به آزاد کردن برده تشویق و امر نماید؛ بسیاری از بردگان از او خواسته بودند تا از مردم بخواهد که بردگان را آزاد کنند؛ او تا مدتی طولانی پول جمع کرد و سپس برده‌ای را آزاد نمود؛ آنگاه مردم را به آزاد کردن بردگان امر نمود و مردم، بردگان زیادی آزاد کردند.