كسب فضايل، تاج زندگی سعادتمندانه

بنده، اگر می‌خواهد به سعادت و امنیت و‌آرامش دست یازد، باید به سوی خوبی‌ها و صفات پسنیده و کارهای زیبا بشتابد. در حدیث آمده است: «مشتاق و آزمند چیزی باش که به تو نفع می‌رساند و از خداوند کمک بخواه».

یکی از اصحاب از پیامبر جدرخواست نمود تا در بهشت همراه ایشان باشد، پیامبر جبه او فرمود: «به من با سجده‌های زیاد کمک کن (تا بتوانم بخاطر سجده‌های زیادت، از خدا بخواهم که تو را در بهشت همراه من بگرداند). چون تو هیچ سجده‌ای برای خدا نمی‌کنی، مگر آنکه خداوند به سبب آن یک درجه مقام تو را بالا می‌برد».

صحابی دیگری درباره چیزی می‌پرسد که همه خوبی‌ها در آن جمع شده باشد؛ پیامبر جبه او می‌فرماید: «همواره زبانت به ذکر خدا مشغول باشد».

پیامبر جدر پاسخ به شخص دیگری می‌فرماید: «به هیچکس دشنام مده، با دست خود هیچکس را مزن و اگر کسی، تو را به آنچه درباره تو می‌دانست، ناسزا گفت، تو، او را با آنچه درباره او می‌دانی، ناسزا مگو و هیچ کار خوبی را حقیر مدان حتی اگر از دلو خود در ظرف کسی آب بریزی که می‌خواهد آب بردارد».

برای کسب خوبی‌ها باید شتافت. پیامبر جمی‌فرماید:

«قبل از آمدن فتنه‌ها، به انجام اعمال صالح بپردازید».

«پنج چیز را قبل از پنج چیز غنیمت بدان».

خدای متعال می‌فرماید: ﴿۞وَسَارِعُوٓاْ إِلَىٰ مَغۡفِرَةٖ مِّن رَّبِّكُمۡ وَجَنَّةٍ﴾[آل عمران: ۱۳۳] «و به سوی آمرزشی از سوی پروردگارتان و به بهشت بشتابید».

﴿إِنَّهُمۡ كَانُواْ يُسَٰرِعُونَ فِي ٱلۡخَيۡرَٰتِ﴾[الإنبیاء: ۹۰] «بی‌گمان آنها در انجام خوبی‌ها می‌شتابند». ﴿وَٱلسَّٰبِقُونَ ٱلسَّٰبِقُونَ ١٠﴾[الواقعة: ۱۰] «و پیشگامان پیشتاز».

در انجام کارخوب، سستی و درنگ نکن و در طلب فضایل و خوبی‌ها امروز و فردا مکن.

دقات قلب المرء قائلة له
إن الحـيـاة دقــائق وثــوان

«تپش و ضربان قلب، به انسان می‌گوید که زندگی، دقیقه‌ها و ثانیه هایی هست».

﴿وَفِي ذَٰلِكَ فَلۡيَتَنَافَسِ ٱلۡمُتَنَٰفِسُونَ ٢٦﴾[المطففین: ۲۶] «علاقمندان باید در دین از همدیگر پیشی بگیرند».

عمر بن خطابسپس از آنکه ضربه می‌خورد و خونریزی دارد، جوانی را می‌بیند که شلوارش از برجستگی پا، پایین تر است و به زمین کشیده می‌شود. عمرسبه او گفت: «ای برادرزاده‌ام! شلوارت را بالا بکش، چون بیشتر مایه پرهیزگاری است و لباست نیز تمیزتر خواهد بود».

این، امر به معروف در واپسین لحظات زندگی است: ﴿لِمَن شَآءَ مِنكُمۡ أَن يَتَقَدَّمَ أَوۡ يَتَأَخَّرَ ٣٧﴾[المدثر: ۳۷] «برای هرکس از شما که بخواهد جلو برود یا عقب بماند».

سعادت، با خواب زیاد و مشغول شدن به سرگرمی‌های دنیا و ترک خوبی‌ها به دست نمی‌آید: ﴿وَلَٰكِن كَرِهَ ٱللَّهُ ٱنۢبِعَاثَهُمۡ فَثَبَّطَهُمۡ وَقِيلَ ٱقۡعُدُواْ مَعَ ٱلۡقَٰعِدِينَ ٤٦﴾[التوبة: ۴۶] «ولی خداوند، برخاستن و خروج آنها را نپسندید؛ پس آنها را باز نگاه داشت و گفته شد: با آنهایی که نشسته‌اند، بنشینید».

منطق افراد پست همت و فرومایه می‌گوید: ﴿لَا تَنفِرُواْ فِي ٱلۡحَرِّۗ﴾[التوبة: ۸۱] «در گرما (برای جهاد) حرکت نکنید». ﴿لَّوۡ كَانُواْ عِندَنَا مَا مَاتُواْ وَمَا قُتِلُواْ﴾[آل عمران: ۱۵۶] «اگر آنها پیش ما می‌بودند و به جهاد نمی‌رفتند، نمی‌مردند و کشته نمی‌شدند».

خداوند، بندگانش را از به تأخیر انداختن کار خیر نهی کرده است: ﴿مَا لَكُمۡ إِذَا قِيلَ لَكُمُ ٱنفِرُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ ٱثَّاقَلۡتُمۡ إِلَى ٱلۡأَرۡضِۚ﴾[التوبة: ۳۸] «شما را چه شده که وقتی به شما گفته می‌شود: برای جهاد حرکت کنید، زمینگیرمی‌شوید؟». ﴿وَإِنَّ مِنكُمۡ لَمَن لَّيُبَطِّئَنَّ﴾[النساء: ۷۲] «و از شما کسانی هستند که تأخیر می‌کنند». ﴿وَلَٰكِنَّهُۥٓ أَخۡلَدَ إِلَى ٱلۡأَرۡضِ﴾[الأعراف: ۱۷۶] «ولی او خود را به زمین انداخت». ﴿أَعَجَزۡتُ أَنۡ أَكُونَ مِثۡلَ هَٰذَا ٱلۡغُرَابِ﴾[المائدة: ۳۱] «آیا از آنکه مانند این کلاغ باشم، درمانده‌ام؟». ﴿ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمُ ٱسۡتَحَبُّواْ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا عَلَى ٱلۡأٓخِرَةِ﴾[النحل: ۱۰۷] «این، برای آن است که آنها زندگانی دنیا را بر آخرت ترجیح داده‌اند». ﴿وَلَا تَنَٰزَعُواْ فَتَفۡشَلُواْ﴾[الأنفال: ۴۶] «و باهمدیگر کشمکش و جدال نکنید که سست می‌شوید». ﴿وَإِذَا قَامُوٓاْ إِلَى ٱلصَّلَوٰةِ قَامُواْ كُسَالَىٰ﴾[النساء: ۱۴۲] «و هرگاه برای نماز بلند شوند، با تنبلی برمی خیزند و به نماز می‌ایستند». در حدیث آمده است: «بارخدایا! از تنبلی به تو پناه می‌برم؛ «زیرک، کسی است که نفس خود را مطیع کند و برای بعد از مرگ، کار نماید و ناتوان کسی است که از هوای نفس خود پیروی کند و به خدا امیدوار باشد».