غم مخور كه دشمنت شاد می‌شود
ناراحتی تو، دشمنت را شاد می‌کند. یکی از اصول آیین اسلامی، این است که بینی دشمنان باید به خاک مالیده شود: ﴿تُرۡهِبُونَ بِهِۦ عَدُوَّ ٱللَّهِ وَعَدُوَّكُمۡ﴾[الأنفال: ۶۰] «شما، با آن دشمن خدا و دشمنتان را می‌ترسانید».
ابودجانه، در صف جنگ در میدان احد با غرور پیش می‌رفت، پیامبر اکرم جبه او فرمود: چنین راه رفتنی، خداوند را ناخشنود می‌کند مگر در اینجا. و پیامبر جبه یارانش دستور داد تا هنگام طواف کعبه رمل کنند؛ یعنی شانه‌هایشان را تکان دهند تا بدین سان قدرت خود را به رخ مشرکن بکشند.
ابودهبل می‌گوید:
عسی كربة أمسيت فيها مقيمة
يكون لنا منـها نجاء ومخرج
«امید است از غم و بلایی که روز را در آن گذرانده‌ایم، راه نجات و برون رفتی داشته باشیم».
فيكبت أعــداء ويجذل آلف
له كبـد من لوعة البيت تلعج
«پس دشمنان، ناراحت شوند و دوستی که از ناراحتی خانه، جگرسوخته و اندوهگین است، شادمان گردد».
﴿وَيَوۡمَئِذٖ يَفۡرَحُ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ ٤﴾[الروم: ۴] «و در این روز مؤمنان شاد می‌شوند».
دشمنان حق و مخالفان فضیلت و خوبی وقتی از سعادت و شادمانی ما باخبر شوند، از حسرت و تأسف، جگرشان پاره خواهد شد: ﴿قُلۡ مُوتُواْ بِغَيۡظِكُمۡۗ﴾[آل عمران: ۱۱۹] «بگو: از خشم و ناراحتی بمیرید». ﴿إِن تُصِبۡكَ حَسَنَةٞ تَسُؤۡهُمۡۖ﴾[التوبة: ۵۰] «اگر خوبی به تو برسد، آنها را ناراحت می‌کند». ﴿وَدُّواْ مَا عَنِتُّمۡ﴾[آل عمران: ۱۱۸] «چیزی را دوست دارند که شما را ناراحت می‌کند».
رب من أنضـجت يومـا قلبـه
قـد تـمنـي لـي شـراً لم يطع
«چه بسا فردی که کینه زیادی نسبت به من در دل دارد، برای من آرزوی شر و بلایی می‌کند، اما به آرزویش نمی‌رسد».
شاعری دیگر می‌گوید:
وتجلدي للشـامتين أريهم
أني لريب الدهر لا أتضعضع
«زیرکی و چابکی من، این است که در مقابل کسانی که از مصیبت و گرفتاری من شاد می‌شوند، خود را چنان نیرومند نشان می‌دهم که به آنها بفهمانم من، در برابر سختی‌های روزگار سست و زبون نخواهم شد».
در حدیث آمده است: بارخدایا! چنان مکن که دشمنانم و حسودان، از بداحوالی من شاد شوند و لذت ببرند. همچنین در حدیث آمده است: و از شماتت دشمنان به تو پناه می‌بریم.
كل المصائب سوف يحملها الفتی
وتهون غيـر شماتة الاعـداء
«هر مصیبتی، آسان است و انسان می‌تواند آن را تحمل کند جز شماتت دشمنان».
اصحاب پیامبر جدر سختی‌ها و حوادث لبخند می‌زدند و در برابر مصیبت‌ها شکیبلایی می‌ورزیدند تا بدین سان بینی بدخواهان و دشمنانی را که از گرفتاری و بداحوالی آنها لذت می‌بردند و شاد می‌شدند، به خاک بمالند و کینه ورزان را ناخوش کنند.
﴿فَمَا وَهَنُواْ لِمَآ أَصَابَهُمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَمَا ضَعُفُواْ وَمَا ٱسۡتَكَانُواْۗ﴾[آل عمران: ۱۴۶] «آنان برای آنچه که در راه خدا به آنها رسیده بود، سست و ناتوان نشدند».
يزيد يغــض الطـرف دونـي كأنما
طــوي بين عينيـه علـيّ المحاجم
«چشمانش را می‌بندد و به سوی من نمی‌نگرد و چهره درهم می‌کشد».
فلا ينبسط ما من عينيك ما انزوي
ولا تلقني إلا وأنفك راغم
«اخم پیشانیت، باز نشود و مرا نبینی مگر آنکه بینی ات، به خاک مالیده شده باشد».