تباهکنندهی دوم: آرزوهای طولانی:
دومین عامل تباهکنندهی قلب سوارشدن آن بر امواج دریای آرزوهای دور و دراز است، دریایی که دارای هیچگونه ساحلی نیست و تمام درماندگان و مفلسان جهان کارشان سوارشدن بر امواج آن است.
میگویند: آرزوهای دور و دراز تنها سرمایه آدمهای مفلس و درمانده و کالا و ثروت سوارشدگان بر زورق در هم شکسته وعدههای شیطان، عین اوهام و خیالات محال و سرگردانی به دنبال سراب است.
امواج آرزوهای کاذب و خیالات خام مدام سوارشدگان خود را – همچون بازی سگها با لاشهی حیوانات مردار – به بازی میگیرد. امید و آرزوهای خام کالا و سرمایه آدمهای خام، خوار، بیهمت و عزیمت است که از اندک ارادهای برای رویارویی با حقایق زندگی برخوردار نیستند.
بلکه به وسیله خیالات و آرزوهای ذهنی، هریک به گونهای از حقایق دچار غفلت گردیده و برخی در آرزوی دستیابی به قدرت و سلطان، دیگری در امید دستیابی به ثروت و سامان، و کامجویی از مردان و یا زنان، و رفتن به سیر و سفر در ممالک سرسبز و خرم جهان، شب را به روز و روز را به شب میآورند.
مطلوب و محبوب خود را در ذهن مجسم میکنند یا در خواب میبینند و انگار به آن دست یافتهاند و از آن کامجویی مینمایند، اما وقتی که هوشیار و بیدار میشوند، میبینند که آنان هستند و همان گلیم و حصیر و هیچی دیگر.
اما صاحبان همتهای بلند و ارادههای استوار آرزوهایشان بر گرد دایره «علم و ایمان» و کار و تلاش میچرخد، اموری که موجب خوشنودی خداوند میشوند و او را به بارگاه با عظمتش نزدیک مینمایند.
امید و آرزوهای اینان همهاش ایمان و نور و حکمت و آرزوهای آنان چیزی به غیر از خود فریبی و خواری نیست.
رسول خدا جکسانی را که آرزوی خیر و نیکی مینمایند و همراه با آن از کار و تلاش غافل نمیشوند، ستوده و گاهی اجر آنان را همچون اجر و پاداش انجام دهنده آن برشمرده است. مانند کسی که میگوید: کاش من هم مانند فلانی دارای ثروت و سامان میبودم که تقوای الهی را مراعات مینماید و صله رحم را بر جای میآورد و حقوق ثروت خود را میپردازد! میفرماید: اجر و پاداش هردوی آنها یکسان است!
رسول خدا جدر حجة الوداع آرزو فرمود که کاش «تمتع» مینمود و لباس احرام را از تن بیرون میآورد و قربانی میکرد – زیرا او به صورت «قران» حج خود را انجام داده بود. به همین خاطر خداوند ثواب حجش را که به صورت «قران» انجام داده بود و همچنین ثواب «تمتع» را که آرزویش را داشت به او عطا فرمود، و هردو اجر را نصیبش گردانید!