ارتباط این امور با خداوند:
وقتی اهمیت آن امور مشخص گردیده معلوم می‌شود که هدف مطلوب و مقصود نهایی برای اهل ایمان عبادت و قربت و کسب رضایت خداوند است. و هم اوست که انسان را برای رسیدن به این هدف یاری می‌دهد.
اما عبودیت و قربت و تلاش برای کسب رضایت به غیر او، همان قضیه مضر و تباه‌کننده‌ای است که در نقطۀ مقابل آن قرار دارد.
خداوند خود نیز (از طریق هدایت و استعانتش) انسان را برای اجتناب از آن یاری می‌فرماید.
به همین خاطر خداوند متعال جامع همه آن امور چهارگانه است، و غیر او به هیچوجه این چنین نیست.
- خداوند خود محبوب، معبود و مراد است.
- او انسان را برای ادای وظایف بندگی و کسب رضایت خود یاری می‌فرماید.
- ناروا و ناپسند همان چیزی است که مشیت و حکمت او اقتضاء می‌نماید.
- و هم اوست که از طریق هدایت و حکمت خویش انسان را برای رویارویی با آن امور ناپسند یاری می‌دهد.
همانگونه که عارف‌ترین بشریت به حضرت احدیت می‌فرماید:
«أَعُوذُ بِرِضَاكَ مِنْ سَخَطِكَ، وَأَعُوذُ بِمُعَافَاتِكَ مِنْ عُقُوبَتِكَ وَأَعُوذُ بِكَ مِنْكَ» [۵۳].
«خداوندا! از خشمت به رضایتت و از مجازاتت به عفوت و از خودت به خودت پناه می‌آورم».
همچنین فرموده است: «اللَّهُمَّ إِنِّى أَسْلَمْتُ نَفْسِى إِلَيْكَ، وَوَجَّهْتُ وَجْهِى إِلَيْكَ وَفَوَّضْتُ أَمْرِيْ إِلَيْكَ، وَأَلْجَأْتُ ظَهْرِيْ إِلَيْكَ، رَغْبَةً وَرَهْبَةً إِلَيْكَ، لاَ مَلْجَأَ وَلاَ مَنْجَا مِنْكَ إِلاَّ إِلَيْكَ» [۵۴].
«پروردگارا! خودم را به تو سپردم به سوی تو رو نمودم. امورم را به تو واگذار کردم، و همراه با رغبت و رهبت به تو پناه آوردم، (برای نجات از خشم و عذابت) هیچ پناهگاه و راه نجاتی جز در کنار خود تو موجود نیست».
پناهگاه و نجات از همه بدی‌ها و گمراهی‌ها تنها در «توحید، توجه، توکل و عبودیت» خداوند است، و پناه‌بردن و همه آنچه از شر آن‌ها به او پناه برده می‌شوند، فعل اویند، یا آفریده‌هایی هستند که خداوند با اراده و مشیت خویش آن‌ها را آفریده است.
همه امر و فرمان و تمامی حمد و ستایش و همه ملک و دارایی و خیر و منفعت در اختیار اراده خداوند است، هیچیک از بندگانش از عهده حمد و ثنای او آنگونه که شایسته است برنمی‌آیند، و او همانگونه‌ای است که خود خویشتن را می‌ستاید، و بالاتر و برتر از ثنا و تعریف همه مخلوقات است.
﴿إِيَّاكَ نَعۡبُدُ وَإِيَّاكَ نَسۡتَعِينُ ٥﴾سرچشمه سعادت:
بدین صورت معلوم می‌شود که مصلحت و سعادت انسان مشروط است به تحقق معنای:
﴿إِيَّاكَ نَعۡبُدُ وَإِيَّاكَ نَسۡتَعِينُ ٥﴾[الفاتحة: ۵].
«تنها تو را عبادت و اطاعت می‌کنیم و تنها از تو یاری می‌جوییم».
- زیرا عبودیت خالصانه خداوند مقصود و مطلوب آفرینش جن و انس است.
- و مستعان کسی است که برای رسیدن به مطلوب از او یاری خواسته می‌شو.
اول: مرتبط با معنای الوهیت
و دوم: با معنی ربوبیت در ارتباط است.
زیرا «إله» همانی است که قلب‌ها از روی عشق، رغبت، رهبت، عظمت، اجلال، اکرام، خشوع، خضوع، خوف، رجاء و توکل به او روی می‌آورند و به او عشق می‌ورزند.
اما «رب» آن است که مخلوقش را می‌آفریند، او را تربیت می‌کند و رشد می‌دهد. و او را به خیر، مصالح، منافع و مضارش راهنمایی می‌کند. پس هیچ الهی به غیر از خداوند و هیچ ربی به جز او مشروعیت ندارد.
همانگونه که «ربوبیت» غیر او باطل‌ترین باطل‌هاست.
«الوهیت» غیر او نیز از بدترین و زشت‌ترین باطل‌ها و گمراهی‌هاست.
[۵۳] مسلم. [۵۴] متفق علیه.