آنچه کار محاسبه نفس را آسان می‌کند:
یکی از اموری که در کار محاسبه و مراقبه نفس انسان را یاری می‌دهند، شناخت و معرفت است که اگر هرچه بیشتر در زندگی دنیا به مراقبه و محاسبه نفس بپردازد، بیشتر خود را به آسایش و سعادت نزدیک می‌گرداند، و اگر امروز که محاسبه آن در اختیار خود اوست از آن غفلت ننماید، فردا که کار محاسبه به دست خداوند افتاد، آسوده‌خاطر خواهد بود، اما به هر اندازه که امروز در مورد آن غفلت کند، فردای قیامت کار بر او سخت‌تر خواهد شد.
همچنین آگاهی از این موضوع که سود آن تجارت دست‌یابی به سعادت ابدی در بهشت و نگاه‌نمودن به خداوند مهربان است، و زیان آن داخل‌شدن به دوزخ و محرومیت از ملاقات پروردگار خویش است، اگر کسی در این مورد ایمان و اطمینان داشته باشد، محاسبه نفس خویش در زندگی این جهان بر او آسان‌تر خواهد بود.
حق آن است که انسان‌های اهل ایمان، عزم و اراده که به دنیای پس از مرگ باور یقینی دارند، از محاسبه و مراقبه نفس خویش غافل نشوند و همه حرکات و سکنات و گام‌های آن را تحت کنترول و نظارت شدید خویش درآورند.
هرلحظه از لحظه‌های عمر گوهر گران‌بهایی به شمار می‌آیند که می‌توان به وسیله آن‌ها، خانه‌های پر از ناز و نعمت و ماندگار بهشت را خریدار کرد.
ضایع‌نمودن لحظات عمر یا معامله‌نمودشان در برابر چیزهایی که به غیر از زیان، تباهی و نابودی حاصلی ندارند، فقط کار جاهل‌ترین، احمق‌ترین و بی‌خردترین انسان‌هاست، و تنها در روز «تغابن» و ندامت است که به این حقیقت پی خواهند برد.
﴿يَوۡمَ تَجِدُ كُلُّ نَفۡسٖ مَّا عَمِلَتۡ مِنۡ خَيۡرٖ مُّحۡضَرٗا وَمَا عَمِلَتۡ مِن سُوٓءٖ تَوَدُّ لَوۡ أَنَّ بَيۡنَهَا وَبَيۡنَهُۥٓ أَمَدَۢا بَعِيدٗاۗ وَيُحَذِّرُكُمُ ٱللَّهُ نَفۡسَهُۥۗ وَٱللَّهُ رَءُوفُۢ بِٱلۡعِبَادِ ٣٠﴾[آل عمران: ۳۰].
«روزی که هرکس آنچه را از نیکی انجام داده حاضر و آماده می‌بیند. و دوست می‌دارد که کاش میان او و آن بدی‌هایی که انجام داده فاصله زیادی می‌بود».