طب القلوب - آسیب شناسی شخصیت انسان

شرک دوگونه زشتی دارد:

۱- درجه شدید یا شرک اکبر

۲- درجه خفیف یا شرک اصغر

شرک اکبر و بدتر شرکی است که خداوند اهل آن را نمی‌بخشد، زیرا خداوند شریک‌گردانیدن کسی و چیزی را در صفات و افعالی که خاص اوست، بر مشرک نمی‌بخشد.

شرک اصغر و کوچک‌تر، مانند: ریایی اندک، ظاهرسازی برای جلب توجه دیگران و سوگند یادنمودن و امید و هراسی زودگذر از غیر خداوند.

زشتی و نجاست شرک، عینی است به همین سبب است که خداوند شرک را نجس – با فتح جیم – گردانیده و کلمه نجس – با کسر جیم را برای آن به کار نگرفته است. زیرا «نَجَس» عین و ماهیت نجاست و نَجِس برای چیزی که به وسیله چیزی دیگر نجس شده به کار برده می‌شوند.

مثلاً لباس که به وسیله ادرار یا شراب آلوده شود، آن را «نجس» می‌نامند، اما خود ادرار یا شراب «نَجَس» هستند.

همانگونه که بدترین معصیت ظالم است، بدترین نجاست نیز شرک است.

از نظر لغت و شرع نجاست، پلیدی آن چنانی است که از آن باید پرهیز نمود، و از لمس و بوییدن و دیدن آن خودکاری ورزید، اما از آلوده‌شدن بدن و لباس با آن به طریق اولی باید پرهیز کرد. در مجموع نجاست چیزی است که طبیعت‌های سالم از آن احساس نفرت می‌نمایند، و به هراندازه که طبیعت انسانی سالم باشد و از حیات پاکیزه مادی و معنوی برخوردار بگردد. نفرت و پرهیزش از نجاست و پلیدی بیشتر خواهد بود.

آنچه که ذاتشان پلید است، قلب یا بدن یا هردوی آن‌ها را آلوده می‌کنند. گاهی به وسیله بو، و گاهی از طریق لمس آن اگر دارای رایحه بدی نباشد موجب اذیت و آلودگی می‌شود.