خواری دلبستگی به مخلوقات:
عامل هفتم در ارتباط با سعادت انسان، این است که از توکل و توجه به غیر خداوند – که قطعاً مفاسد و مضرات بسیاری را در پی خواهد داشت – باید دوری کند.
کسانی که برای جلب مصالح و دفع مفاسدی در معاش و معاد به غیر دین و هدایت خداوند در اعتقاد و عمل متوسل می‌شوند، برخلاف امید و انتظارشان به مشکلات، موانع و عواقب بسیاری بدی رو به رو خواهند شد. و از همان جهتی که انتظار پیروزی را داشته‌اند دچار شکست خواهند گردید، و به جای مدح و تعری، مذمت و تمسخر خواهند شنید.
همه آنچه که گفته شدند، دارای دلایلی از قرآن و سنت‌اند و تحقیق و تجربه آن‌ها را اثبات نموده است.
خداوند متعال می‌فرماید: ﴿وَٱتَّخَذُواْ مِن دُونِ ٱللَّهِ ءَالِهَةٗ لِّيَكُونُواْ لَهُمۡ عِزّٗا ٨١ كَلَّاۚ سَيَكۡفُرُونَ بِعِبَادَتِهِمۡ وَيَكُونُونَ عَلَيۡهِمۡ ضِدًّا ٨٢﴾[مریم: ۸۱- ۸۲].
«غیر از خدا خدایانی را برگزیده‌اند. تا مایۀ عزت و سربلندی ایشان بگردند. به هیچوجه اینگونه نیست و آنان عبادت ایشان را نادرست می‌شمارند و علیه ایشان سخن می‌گویند».
همچنین می‌فرماید:
﴿وَٱتَّخَذُواْ مِن دُونِ ٱللَّهِ ءَالِهَةٗ لَّعَلَّهُمۡ يُنصَرُونَ ٧٤ لَا يَسۡتَطِيعُونَ نَصۡرَهُمۡ وَهُمۡ لَهُمۡ جُندٞ مُّحۡضَرُونَ ٧٥﴾[یس: ۷۴- ۷۵].
«غیر از خداوند خدایانی را برگزیده‌اند، به این امید که ایشان را یاری بدهند. اما نمی‌توانند ایشان را یاری بدهند، و این عبادت‌کنندگانند که سربازان آماده ایشانند».
یعنی آنان به خاطر خدایان دروغین خود خشمگین می‌شوند، و درست همانگونه که سربازی از میهن و مردم خویش دفاع می‌کند، با مخالفان خود می‌جنگند، در حالی که آن خدایان کاذب به هیچوجه توانایی دفاع از خود و پیروزگردانیدن ایشان را ندارند و جز باری بر دوش ایشان چیزی دیگری نیستند.
خداوند متعال می‌فرماید: ﴿وَمَا ظَلَمۡنَٰهُمۡ وَلَٰكِن ظَلَمُوٓاْ أَنفُسَهُمۡۖ فَمَآ أَغۡنَتۡ عَنۡهُمۡ ءَالِهَتُهُمُ ٱلَّتِي يَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ مِن شَيۡءٖ لَّمَّا جَآءَ أَمۡرُ رَبِّكَۖ وَمَا زَادُوهُمۡ غَيۡرَ تَتۡبِيبٖ ١٠١﴾[هود: ۱۰۱].
«ما به آنان ستم نورزیده ایم، این خود ایشان بوده‌اند که به خود ستم کرده و خدایانی را غیر خداوند که آن‌ها را فرا می‌خواندند و ایشان را از هیچ چیزی وقتی فرمان خدا فرا رسید بی‌نیاز نکردند، و جز ضرر و نابودی چیزی را برایشان نیفزودند».
و در سوره الشعراء می‌فرماید:
﴿فَلَا تَدۡعُ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَ فَتَكُونَ مِنَ ٱلۡمُعَذَّبِينَ ٢١٣﴾[الشعراء: ۲۱۳].
«پس با خداوند هیچ خدای دیگری را فرا مخوان (و به یاری طلب مکن) در غیر این صورت ملامت شده و خوار می‌گردی».
همچنین می‌فرماید:
﴿لَّا تَجۡعَلۡ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَ فَتَقۡعُدَ مَذۡمُومٗا مَّخۡذُولٗا ٢٢﴾[الإسراء: ۲۲].
«با خداوند خدای دیگری را قرار مده! در غیر این صورت ملامت شده و خوار و درمانده می‌شوی».
آدم مشرک از خدایی که برای خود برگزیده گاهی انتظار نصرت و حمایت و گاهی هم توقع ستایش و تشویق را دارد. خداوند متعال ما و ایشان را مطلع فرموده که درست خلاف توقع و انتظارش را خواهد دید و به خواری و مذمت دچار خواهد شد.
مقصود این است که توجه و توکل به دین و هدایت خداوند در اعتقاد و عمل (اعتقاد توحیدی و عمل شرعی) عامل و پایه اصلی پیروزی و سربلندی انسان در هردو جهان است، اما روی‌نمودن به سوی غیر او و بوییدن سعادت در غیر طریق هدایتش مایه و پایه خواری و درماندگی و عذاب دنیوی و اخروی است.
به حقیقت خیر و صلاح قلب و سعادت و رستگاریش در «عبودیت و استعانت» خداوند است و بس!
و هلاکت و شقاوتش و زیان‌هایی که در حال و آینده گریبانگیر او خواهند شد، از «عبودیت و استعانت» از مخلوق سرچشمه می‌گیرند.