طب القلوب - آسیب شناسی شخصیت انسان

سنگر نهم: وضو و نماز:

وضو و نماز که از مهمترین و اساسی‌ترین پناهگاه‌هایی هستند که می‌توان خود را در آن‌ها از وسوسه‌های شیطان مصون نمود. به ویژه زمانی که خشم و شهوت همچون آتش در وجود انسان شعله‌ور شوند، هیچ راهی به اندازه وضو و نماز نمی‌توانند آن‌ها را خاموش کنند.

در صحیح ترمذی از ابوسعید خدریساز رسول الله جروایت شده که فرموده است:

«أَلاَ وَإِنَّ الْغَضَبَ جَمْرَةٌ فِى قَلْبِ ابْنِ آدَمَ أَمَا رَأَيْتُمْ إِلَى حُمْرَةِ عَيْنَيْهِ وَانْتِفَاخِ أَوْدَاجِهِ فَمَنْ أَحَسَّ بِشَىْءٍ مِنْ ذَلِكَ فَلْيَصَقْ الأَرْضِ» [۳۳].

«بدانید که خشم آتشی [۳۴]است که در دل بنی آدم پدید می‌آید، مگر سرخی چشمان و بادکردن رگ‌هایش را نمی‌بینید؟ هرگاه کسی چنین حالتی به او دست داد خود را زمین‌گیر کند و کاری را انجام ندهد».

در روایتی دیگر آمده که «شیطان از آتش آفریده شده و آتش تنها با آب خاموش می‌شود» [۳۵]. هیچ چیزی به اندازه وضو و نماز نمی‌توانند بر آتش‌های خشم و شهوت چیره شوند. زیرا آب وضو جسم داغ و افروخته انسان خشمگین را سرد می‌کند و اگر نماز با خشوع و خضوع اقامه شود به روح و روان ملتهب و نا آرام او آرامش می‌بخشد. این حقیقتی است که تجربه‌اش انسان را از آوردن دلیل بی‌نیاز می‌نماید.

[۳۳] بروایت ترمذی (۲۱۹۱) و ابن ماجه (۴۰۰۰). [۳۴] جمره به معنای سنگ ریزه هم آمده است. [۳۵] آلبانی آن را حدیث ضعیفی به شمار آورده است.