تفاوت موضع‌گیری قلوب:
گاهی در مورد یک موضوع قلب‌ها دارای موضع‌گیری‌های متفاوتی می‌باشند.
خداوند متعال می‌فرمایند:
﴿وَمَا جَعَلۡنَآ أَصۡحَٰبَ ٱلنَّارِ إِلَّا مَلَٰٓئِكَةٗۖ وَمَا جَعَلۡنَا عِدَّتَهُمۡ إِلَّا فِتۡنَةٗ لِّلَّذِينَ كَفَرُواْ لِيَسۡتَيۡقِنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ وَيَزۡدَادَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِيمَٰنٗا وَلَا يَرۡتَابَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡمُؤۡمِنُونَ وَلِيَقُولَ ٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٞ وَٱلۡكَٰفِرُونَ مَاذَآ أَرَادَ ٱللَّهُ بِهَٰذَا مَثَلٗاۚ﴾[المدثر:۳۱].
«مأموران دوزخ را جز از میان فرشتگان برنگزیده‌ایم. و شماره‌ی آنان را نیز جز آزمونی برای کافران نساخته ایم، هدف این است که اهل کتاب یقین و اطمینان حاصل کنند و بر ایمان مؤمنان نیز بیفزاید و اهل کتاب و مؤمنان به خود تردید راه ندهند و کسانی که در دل‌هایشان بیماری نفاق است. و همچنین کافران بگویند: خداوند از بیان (تعداد ملائکه) چه هدفی را دنبال می‌کرده است».
خداوند در این مورد می‌فرماید که به خاطر حکمت‌هایی است که نوزده فرشته را بر آتش دوزخ گمارده است، و از میان آن‌ها پنج حکمت را بیان فرموده است:
- فتنه و آزمونی برای کافران که به وسیله آن بیشتر در کفر و گمراهی غرق می‌شوند.
- تقویت یقین اهل کتاب که به خاطر باور به آن خبر که رسول خدا جبدون ملاقات با پیامبران ایشان آن را آورده، نفس خود را تقویت می‌نمایند و بر آنانی که اهل انکارند اتمام حجت صورت می‌گیرد، و هدایت‌جویان را خداوند هدایت می‌فرماید.
همچنین ایمان اهل ایمان را به خاطر تصدیق تام و تمام و اقرار به آن افزایش می‌دهد.
- شک و تردید را از دل اهل کتاب و اهل ایمان به خاطر یقین آنان و تصدیق تام و تمام اینان برطرف می‌فرماید:
یعنی آیه‌ای که آورده شد دارای این چهار حکمت بود:
- فتنه برای کافران
- یقین و اطمینان اهل کتاب
- یقین و اطمینان اهل کتاب
- افزایش ایمان مسلمانان
- برطرف‌نمودن شک و تردید اهل کتاب و اهل اسلام
پنجم: حیرت و درماندگی کافران و بیماردلان و دل‌مردگان در مورد علت تعیین نوزده فرشته برای اداره جهنم که می‌گویند: ﴿مَاذَآ أَرَادَ ٱللَّهُ بِهَٰذَا مَثَلٗاۘ﴾[البقرة: ۲۶].
این حال و وضع قلوب به هنگام فرودآمدن حق و حقیقت بر آنان است.
- قلبی بر اثر آن بیشتر در کفر و انکار و گمراهی غرق می‌شود.
- قلبی دیگر بر ایمان و تصدیقش افزوده می‌شود.
- دلی دیگر به آن یقین پیدا می‌کند و بر او اتمام حجت صورت می‌گیرد.
- قلبی دیگر حیران و سرگردان می‌شود، و نمی‌داند منظور از آن چیست؟
- قلب‌های دیگری از شک و تردید در این مورد رهایی پیدا می‌کنند.