تهدید کفار به شکست در نبرد بدر
١- خداوند میفرماید:
﴿وَمَا تَأۡتِيهِم مِّنۡ ءَايَةٖ مِّنۡ ءَايَٰتِ رَبِّهِمۡ إِلَّا كَانُواْ عَنۡهَا مُعۡرِضِينَ٤ فَقَدۡ كَذَّبُواْ بِٱلۡحَقِّ لَمَّا جَآءَهُمۡ فَسَوۡفَ يَأۡتِيهِمۡ أَنۢبَٰٓؤُاْ مَا كَانُواْ بِهِۦ يَسۡتَهۡزِءُونَ٥﴾[الأنعام: ٤-٥].
«هیچ دلیلی از دلایل (دالّ بر وجود) پروردگارشان بدانان نمیرسد، مگر آنکه از آن روی میگردانند. هنگامی که قرآن بدانان رسید، آن را تکذیب کردند، پس اخبار آن چیزی که به مسخرهاش گرفتهاند به سراغشان خواهد آمد و دامنگیرشان خواهد گردید».
این دو آیه در مورد موضعگیری کفار در برابر حق سخن میگویند، کفار با عناد و استکبار به تعامل با حق میپرداختند. و هرگاه که رسول الله ج آیاتی از قرآن را برای آنان تلاوت مینمود، آنان دلایل و حجتها و استدلالهای این آیات را درک میکردند، اما از روی لجبازی و یکدندگی از آن رویگردان میشدند، اقرار نمیکردند که این آیات از سوی خدا است، و ایمان نمیآوردند به اینکه قرآن سخن خداوند است، و اعتراف نمینمودند که محمد ج فرستادهی خداوند است، بلکه حقی را که واضح و آشکار بود تکذیب میکردند و پیامبر ج و مؤمنین را مورد تمسخر و استهزاء قرار میدادند، و دشمنیشان را با حق و اهل حق بیشتر میکردند. هنگامی که پیامبر ج به آنان خبر داد که به زودی بر آنان پیروز میشود، تمسخر و استهزاء و تکذیبشان را نسبت به پیامبر ج بیشتر کردند، زیرا آنان با دیدی مادی به این سخن مینگریستند، آنان خود را از لحاظ قدرت و نفرات و اموال برتر و بیشتر، و در مقابل مسلمانان را ضعیف و فقیر و در اقلیت میدیدند که مال و سلاح و کیانی ندارند، پس چگونه میتوانند اهل مکه را که قویتر و نیرومندترند شکست داده و بر آنان چیره شوند؟
خداوند آنان را تهدید نموده و از عذاب میترساند (و میفرماید): «هنگامی که قرآن بدانان رسید، آن را تکذیب کردند، پس اخبار آن چیزی که به مسخرهاش گرفتهاند به سراغشان خواهد آمد و دامنگیرشان خواهد گردید».
معنای این سخن اینست که: کفار حق را تکذیب کردند و پیروزیاش را منتفی دانستند. اما آنان در این برداشت دچار خطا و اشتباه شدند، و بزودی خبرهایی که آن را مورد تمسخر و تکذیب قرار میدادند به نزدشان میرسد، و این هنگامی است که وعدههای داده شده از سوی خدا به مؤمنین، و تهدیدهایی که خداوند بدانها کفار را میترساند، عملی میشوند.
رسیدن این خبرها به نزد کفار زمانی است که نبرد میان آنان و مسلمانان شعلهور شده، و در نهایت خداوند مؤمنین را بر آنان پیروز میگرداند.
این جمله: ﴿فَسَوۡفَ يَأۡتِيهِمۡ أَنۢبَٰٓؤُاْ مَا كَانُواْ بِهِۦ يَسۡتَهۡزِءُونَ٥﴾ وعدهای است برای مؤمنین که پیروز میشوند، و تهدیدی است برای کفار که شکست میخورند.
وعدهی الهی چند سال بعد از نزول این آیات تحقق یافت، یعنی سال دوم هجری و به هنگام جنگ بدر، به گونهای که خداوند حق را پیروز گردانیده، و باطل را شکست داد و کفار رهبرشان ابوجهل و هفتاد نفر دیگر را از دست دادند به علاوه تعدادی اسیر و مجروح. هنگامی که مشرکین در بدر دچار آن مصیبتها شدند خبرهایی را که تمسخر مینمودند بدانان رسید، و وعدههای قرآنی که در آیات مکی در خصوص شکست کفار و پیروزی مؤمنین نازل گشته بود تحقق یافت، و مسلمانان و کفار با صورت عملی و واقعی آن به سر بردند و بدین ترتیب وعدهی قرآن از شیوهی نظری و تئوری به شکل عملی و عینی تبدیل گشت.