امتها همدیگر را پس زده و جانشین همدیگر میشوند
سخن سورهی اعراف دربارهی معین و مشخص بودن مهلت هر امتی، وعدهای تمام و کامل ارائه مینماید، وعدهای که بیانگر نابودی قدرت و چیرگی امتهای قدرتمند، و پدید آمدن امتهای دیگری که وارث آنهاست میباشد: «هر گروهی دورانی دارد؛ و آنگاه که سرآمدشان فرا رسد، نه لحظهای به تأخیر افتند و نه به پیش». [اعراف: ٣٤].
این آیه یک حقیقت تاریخی قرآنی را بیان میدارد، این حقیقت در ارتباط با (پشت سرهم آمدن) امتها، و پس زدن و راندن همدیگر، و تناوب و دست به دست شدن ایام و روزگار میان آنها است، امتها نیز مانند افراد دارای عمر مشخصی هستند، آدمی در حالی که کوچک است متولد میشود، سپس به دوران نوجوانی، جوانی، میانسالی، پیری، سپس کهنسالی و سالخوردگی رسیده و در نهایت خداوند او را میمیراند، امتها نیز این چنیناند: امّت پدید میآید آنگاه همچون نوجوانی به تحرک و جنب و جوش میپردازد، سلطه و نفوذش قویتر میگردد، اعتبارش بالا رفته و کسب وجهه میکند، دیگر امتها از او مرعوب میشوند، سپس پیر میشود، سپس سالخورده و فرتوت میگردد، سپس تأثیرگذاری و نفوذش را از دست میدهد، و از رهبری به تبعیت و دنبالهروی تغییر شکل میدهد، آنگاه خوار و ذلیل امّت دیگری شده و در برابرش درمانده میگردد!، پاک و منزه است خداوندی که جاویدان، نیرومند، یگانه و یکتا، و قادر مطلق است.
شکوه یونانیان به هنگام فرا رسیدن مهلتشان پایان رفت، و عظمت رومیان و مجد فارسها نیز به هنگام فرا رسیدن مهلتشان پایان یافت، و اسلام زندهی پویا و فعال جانشین آنان گشت، در دوران جدید نیز شکوه و عظمت ملتهای بزرگی به هنگام رسیدن مهلتشان پایان یافت مانند فرانسویها، انگلسیها، روسیها، آلمانیها و ژاپنیها، در حال حاضر آمریکا ابرقدرت است، ملتی تأثیرگذار و با اهمیتاند، آمریکا در دنیا حکمرانی میکند، اما هرگز جاودانه نمیماند، خداوند زمان و مهلت مشخصی را برایش تعیین کرده است، به هرحال باید به آن برسد، هرگاه که زمان مهلتش به سر رسد خداوند او را از میان بر میدارد، و او را از مرکز تسلط و نفوذ و تأثیرگذاری برمیدارد، این وعده نزد خداوند وعدهای قاطع و لازم الاجراء است. بزودی اسلام نیرومند و پرتوان جانشینش میگردد. دینی که خداوند آن را تا برپایی قیامت دین جهانیان گردانیده است!