تداوم جهاد تا نزدیکی برپایی قیامت
از جملهی آنچه که امام حافظ ابن کثیر در تفسیر آیه میگوید این است که: «در تفسیر سخن خداوند ﴿حَتَّىٰ تَضَعَ ٱلۡحَرۡبُ أَوۡزَارَهَاۚ﴾. مجاهد میگوید: تا آنگاه که عیسی بن مریم ÷ نزول کند، گویی او این نظر را این سخن پیامبر ج برگرفته که میفرماید: «پیوسته گروهی از امّت من از حق پیروی میکنند، تا اینکه آخرینشان با دجال میجنگد». از جُبیر بن نفیر نقل است که گفت: سلمةبن نفیل برای آنها روایت کرده که نزد رسول الله ج رفت و گفت: من اسیم (را که برای جهاد نگه میدارم) به حال خود رها کردهام تا هرگونه که میخواهد بچرد، و شمشیرم را کنار گذاشتهام، (چرا که) دوران کارزار به سر آمده است، (سلمه گوید)، و گفتم: دیگر کارزاری باقی نمانده است (تا در آن شرکت کنیم)، رسول خدا ج به او فرمود: «خیر (اینطور نیست که فکر میکنی) اکنون زمان جهاد است، همواره گروهی از امتم به کارزار خواهند پرداخت و بر مردمان پیروز خواهند شد، خداوند دلهای گروههایی را (از ایمان به سوی کفر) منحرف میگرداند، تا آن گروه با آنان بجنگند، و بر ایشان پیروز شوند، و این جنگ و جهاد از سوی آن گروه مؤمن ادامه خواهد یافت تا اینکه رستاخیز فرا برسد، هان! آگاه باشید همانا مرکز اصلی مؤمنان سرزمین شام است، (و بدانید) که خیر و نیکی بر پیشانی اسبهای جهاد پیوند خورده است، و تا روز قیامت این خیر و نیکی ادامه دارد»[٣٧].
از نواس بن سمعان س روایت است که گفت: وقتی مسلمانان مکه را فتح کردند، (مردمانی) گفتند: ای رسول خدا ج! اسبهای جهاد رها شدهاند (تا هرگونه که بخواهند بچرند)، و سلاحها کنار گذاشته شده، و جنگ و جهاد به سر آمده است و افزودند (دیگر از امروز) جنگی نخواهد بود! رسول خدا ج فرمود: «دروغ گفتهاند! اکنون نیز زمان جنگ است، همواره خداوند دلهای گروهی را (از ایمان به سوی کفر) منحرف میگرداند، و گروهی از امتم با آنان خواهند جنگید و بر ایشان پیروز میشوند و تا قیامت فرا برسد آنان به این کار ادامه خواهند داد، و بدانید که مرکز اصلی مؤمنان شام خواهد بود..»[٣٨].
قتاده میگوید: ﴿حَتَّىٰ تَضَعَ ٱلۡحَرۡبُ أَوۡزَارَهَاۚ﴾: یعنی تا شرک باقی نماند. و این همچون این سخن خداوند است که میفرماید:
﴿وَقَٰتِلُوهُمۡ حَتَّىٰ لَا تَكُونَ فِتۡنَةٞ وَيَكُونَ ٱلدِّينُ لِلَّهِۖ﴾[البقرة: ١٩٣].
«و با آنان پیکار کنید تا فتنهای باقی نماند و دین (خالصانه) از آن خدا گردد».
بنابراین: نبرد میان مسلمانان و کفار مداوم و پیوسته است و فقط به هنگام برپایی قیامت پایان میپذیرد، و این بشارتی برای مسلمانان است که قدرتشان ادامه داشته و با آن با کفار میجنگند!
[٣٧]- این حدیث را نسائی در کتاب الخیل به شماره ٣٥٠٥ و امام احمد در مسند الشامیین به شماره ١٦٣٥ روایت کردهاند، حدیث مرفوع است. م.
[٣٨]- صحیح ابن حبان، جزء ٣٠، ص ١٤٥، م.