١- در سورهی نساء
خداوند میفرماید:
﴿ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۚ لَيَجۡمَعَنَّكُمۡ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ لَا رَيۡبَ فِيهِۗ وَمَنۡ أَصۡدَقُ مِنَ ٱللَّهِ حَدِيثٗا٨٧﴾[النساء: ٨٧].
«جز خدا، معبودی نیست، حتماً شما را در روزی که شکی در آن نیست گرد میآورد. و چه کسی از خدا راستگوتر است؟!».
آیه با بیان توحید الوهیت آغاز میشود، جز الله سبحانه و تعالی فرمانروا و فریادرسی نیست، سپس بیان میکند که خداوند بزودی همهی آدمیان را در روز قیامت جمع میکند، و چنان روزی آمدنی است و شکی در آن نیست.
چون خداوند از آمدن چنان روزی خبر میدهد، پس بیهیچ شک و تردیدی چنان روزی آمدنی است، زیرا خداوند در سخنش راستگو است، و کسی از خدا راستگوتر نیست.
ساختار این حقیقت درون آیه به شیوهی استفهام بیان شده: ﴿وَمَنۡ أَصۡدَقُ مِنَ ٱللَّهِ حَدِيثٗا٨٧﴾؟ و این استفهام از نوع استفهام تقریری (یعنی واداشتن مخاطب به اقرار آنچه که میداند) است و حقیقت مسلم و محرز آن است که کسی از خدا راستگوتر نیست.
سنت است که شخص مسلمان هنگامی که این آیه را تلاوت میکند و این استفهام را بر زبان میآورد، اینگونه جواب دهد: «لا أحد أصدق حدیثاً من الله!».
همچنین خداوند میفرماید:
﴿وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ سَنُدۡخِلُهُمۡ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدٗاۖ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٗاۚ وَمَنۡ أَصۡدَقُ مِنَ ٱللَّهِ قِيلٗا١٢٢﴾[النساء: ١٢٢].
«کسانی را که ایمان آوردهاند و کار شایسته انجام دادهاند، به باغهایی (از بهشت) داخل خواهیم کرد که در زیر (درختان) آنها رودبارها روان است. و آنان جاودانه تا ابد در آنجاها ماندگار میمانند. این را خدا وعده داده است و وعدهی خدا حق است. و چه کسی در سخن از خدا راستگوتر است؟».
خداوند به مؤمنین پرهیزگار که کارهای نیک انجام میدهند وعده میدهد که آنان را وارد باغهایی در بهشت میگرداند که از زیر درختانش رودها جاری است و آنان به صورت ابدی و همیشگی از نعمات آن بهرهمندند.
این وعدهی الهی حق است، یعنی: بیشک این وعده همچون دیگر وعدههای حق الهی انجام پذیرفتنی و شدنی است.
این وعدهی مطمئن در سخن و کلام و قول خداوند آمده است، و سخن خدا راست است، و کسی در سخن گفتن از خداوند راستگوتر نیست.
استفهام در آیه نیز از نوع استفهام تقریری است، و هنگامی که شخص مسلمان این آیه را تلاوت میکند یا آن را از دیگری میشنود، اینگونه جواب میدهد: «لا أحد أصدق من الله قولاً!».
توجه شما را به آمدن دو استفهام تقریری در سورهی نساء جلب میکنیم:
﴿وَمَنۡ أَصۡدَقُ مِنَ ٱللَّهِ حَدِيثٗا٨٧﴾؟ و ﴿وَمَنۡ أَصۡدَقُ مِنَ ٱللَّهِ قِيلٗا١٢٢﴾.