مسلمانان به یکی از دو نیکی دست مییابند
٢- خداوند میفرماید:
﴿قُلۡ هَلۡ تَرَبَّصُونَ بِنَآ إِلَّآ إِحۡدَى ٱلۡحُسۡنَيَيۡنِۖ وَنَحۡنُ نَتَرَبَّصُ بِكُمۡ أَن يُصِيبَكُمُ ٱللَّهُ بِعَذَابٖ مِّنۡ عِندِهِۦٓ أَوۡ بِأَيۡدِينَاۖ فَتَرَبَّصُوٓاْ إِنَّا مَعَكُم مُّتَرَبِّصُونَ٥٢﴾[التوبة: ٥٢].
«بگو: آیا دربارهی ما جز یکی از دو نیکی انتظار دارید: (یا پیروزی و غنیمت در دنیا، و یا شهادت و بهشت در آخرت)، ولی ما دربارهی شما چشم به راه هستیم که یا خداوند به عذابی از سوی خود گرفتارتان سازد و یا با دست ما (مذلت و خواری نصیبتان سازد). پس شما چشم به راه (فرمان و خواست) خدا باشید و ما هم با شما در انتظاریم».
این آیه در سیاق آیاتی است که از رویارویی میان مسلمانان و کفار از جمله مشرکین و یهودیان و منافقین سخن میگوید، به مسلمانان یاد میدهد که چگونه دشمنان را به مبارزه خوانده و با آنان روبرو شوند، و چگونه در برابرشان ایستادگی نموده و در راه حق ثابتقدم بمانند.
دشمنان هجومی کوبنده و خردکننده علیه مسلمین به راه انداختهاند آنهم به هدف جنگیدن و کشتن آنان و رها شدن از دستشان، اما مسلمانان نه از آنان، و نه از جنگشان نمیترسند، زیرا به تقدیر الهی ایمان دارند، و یقین دارند که آنچه به نفع یا ضررشان رخ میدهد همه تقدیر خداوند است و هرآنچه را که خداوند تقدیر کرده حتماً روی خواهد داد، بدین خاطر از آن راضی و خرسندند، اگر خیر باشد خدا را به خاطر اعطایش سپاسگزارند، و اگر شر باشد در برابرش صبر پیشه میکنند، و این حقیقت را بیپرده و با صراحت به کفار میگویند. خداوند میفرماید:
﴿قُل لَّن يُصِيبَنَآ إِلَّا مَا كَتَبَ ٱللَّهُ لَنَا هُوَ مَوۡلَىٰنَاۚ وَعَلَى ٱللَّهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ٥١﴾[التوبة: ٥١].
«بگو: هرگز چیزی (از خیر و شرّ) به ما نمیرسد، مگر چیزی که خدا برای ما مقدر کرده باشد. او مولی و سرپرست ما است، و مؤمنان باید تنها بر خدا توکل کنند و بس».
با این ایمان و یقین است که مؤمنین با توطئهها و دسیسههای کفار بر ضد اسلام، و پروژهها و برنامههایشان برای نابود کردن آن، رویاروی میشوند، خداوند به مؤمنین دستور میدهد که به کفار بگویند: ﴿قُلۡ هَلۡ تَرَبَّصُونَ بِنَآ إِلَّآ إِحۡدَى ٱلۡحُسۡنَيَيۡنِۖ﴾، «بگو: آیا دربارهی ما جز یکی از دو نیکی انتظار دارید».
تربَّص همان انتظارکشیدن و چشم به راه بودن است!
یعنی: منتظرید که از توطئهها و نقشهها و جنگهایتان چه به ما برسد؟ بیشک شما در آزار رساندن به ما و کشتنمان موفق میشوید، اما گمان مبرید که ما به واسطهی آن دچار ضرر و زیان میشویم، بلکه ما به پایانی خوش که همان شهادت در راه خدا است دست مییابیم، زیرا شهداء نمیمیرند بلکه زندهاند و نزد پروردگارشان روزی داده میشوند[٣٣]، و شهادت در راه خدا بالاترین آرزوی ما است، و هرکس که بدان دست یابد به همهی نیکیها دست یافته، و چیزی را از دست نداده حتی اگر همهی دنیا را از دست دهد.
هنگامی که ما بر شما غلبه نماییم و شما را شکست دهیم و بر شما پیروز گردیم، این ماییم که پیروز و کامیاب گشته، و این شمایید که شکست خورده و بازنده میگردید، و اینهم نتیجهی نیکویی است که بدان دست مییابیم، پیامد نیکوی پیروزی و غلبه و استقرار در زمین، در نتیجه شما برای ما جز یکی از این دو نیکی را انتظار نمیبرید، پیامد نیکوی پیروزی در دنیا، یا نتیجهی نیکوی شهادت در راه خدا، شما دشمنید، اما به لطف خدا جز خیر از شما به ما نخواهد رسید، زیرا خداوند جز خیر برای ما نمیخواهد، حتی ضرر و اذیت و آزار در نهایت برای ما خیر است.
[٣٣]- اشاره به آیه ١٦٩ سورهی آل عمران، م.