صبر و تقوی برای رویارویی با کفار
پس از اینکه آیات این تصاویر روشنگرانه از کفار را ارائه دادند، مسلمانان را به روشی راهنمایی میکنند که به وسیلهی آن حیله و نیرنگ کفار را باطل میکنند و آن این است که میفرماید: «و اگر (در برابر اذیت و آزارشان) شکیبائی کنید و (از دوستی با ایشان) بپرهیزید، حیلهگری (و دشمنانگی خائنانهی) آنان به شما هیچ زیانی نمیرساند». [آلعمران: ١٢٠].
این یک وعدهی مسلّم قرآنی است، بر مسلمانان واجب است که با یقین آن را برگرفته، و با اعتماد و اطمینان با آن تعامل نمایند، و نسبت به شرط ملتزم و متعهد باشند تا به پاداش و نتیجه دست یابند. خطمشی مطمئن قرآنی برای از بین بردن حیله و نیرنگ دشمنان مبتنی بر دو عنصر است:
اول: صبر مطلق، به معنای کلی و فراگیر آن، و به این اعتبار که برای استقامت ورزیدن بر حق، و عزم بر تداوم مبارزهطلبی و رویارویی با باطل یک توشهی ضروری ایمانی است.
دوم: پرهیزکاری مطلق در برابر خداوند، به معنای کلی و فراگیر آن، و به این اعتبار که یک حالت دائم ایمانی است که حتی یک لحظه نیز از زندگی شخص مسلمان جدا نیست. مسلمانان به کمک صبر و تقوی با کفار رویاروی میشوند، و دشمنیشان را از میان میبرند، و حیلهگری آنان هیچگزندی به مسلمانان نمیرساند، و بدین ترتیب کفار در نبردشان علیه مسلمانان ناکام میمانند، در این هنگام است که مسلمانان میتوانند سخن خداوند را که به آنان دستور داده تا در حالی که روی سخن را به کفار خشمگین کردهاند به آنان بگویند: «بگو: با (درد همین) خشمی که دارید بمیرید». [آل عمران: ١١٩].
مسلمانان معاصر ناگزیر باید توشهی صبر را برای خویش فراهم کرده و پیوسته در حالت پرهیزگاری به سر برند، و به تمامی احکام اسلام پایبند و متعهد باشند و تمامی شروط را عملی نمایند تا با اینها رویاروی کینه و نفرت و بغض کفار این زمان گردند، کفاری که نبردشان را علیه مسلمین افزایش داده و کینه و نفرتشان را علیه آنان عمیقتر کردهاند.
هنگامی که این سخن خداوند را تلاوت میکنیم: ﴿وَإِن تَصۡبِرُواْ وَتَتَّقُواْ لَا يَضُرُّكُمۡ كَيۡدُهُمۡ شَيًۡٔاۗ﴾[آل عمران: ١٢٠]. این وعدهی مسلّم و قاطع قرآنی را به خاطر آورده و متصور میشویم که خداوند میفرماید: ﴿لَن يَضُرُّوكُمۡ إِلَّآ أَذٗىۖ﴾[آل عمران: ١١١].
همچنین سخن خداوند در اواخر سورهی آل عمران را به یاد میآوریم که میفرماید: ﴿۞لَتُبۡلَوُنَّ فِيٓ أَمۡوَٰلِكُمۡ وَأَنفُسِكُمۡ وَلَتَسۡمَعُنَّ مِنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ مِن قَبۡلِكُمۡ وَمِنَ ٱلَّذِينَ أَشۡرَكُوٓاْ أَذٗى كَثِيرٗاۚ وَإِن تَصۡبِرُواْ وَتَتَّقُواْ فَإِنَّ ذَٰلِكَ مِنۡ عَزۡمِ ٱلۡأُمُورِ١٨٦﴾[آل عمران: ١٨٦].
«بهطور مسلّم از لحاظ مال و جان خود مورد آزمایش قرار میگیرید و حتماً از کسانی که پیش از شما بدیشان کتاب داده شده است، و از کسانی که شرک ورزیدهاند، اذیت و آزار فراوانی میبینید و اگر (در برابر آزمایش مالی و جانی) بردباری کنید و (از آنچه باید پرهیز کرد) بپرهیزید، (کارهای شایسته همین است و) این اموری است که باید بر انجام آنها عزم را جزم کرد و در اجرای آنها کوشید».
هنگامی که دشمنی کفار این زمان شدّت مییابد این آیات روشنگر را به یاد میآوریم و میگوییم: این وعدهای است که خدا و رسولش به ما دادهاند، و خدا و رسولش راست و درست میگویند، و به طرح و برنامهی قرآنی تا رسیدن به نتیجه متعهد و پایبندیم:
﴿وَإِن تَصۡبِرُواْ وَتَتَّقُواْ لَا يَضُرُّكُمۡ كَيۡدُهُمۡ شَيًۡٔاۗ﴾[آل عمران: ١٢٠].
«و اگر (در برابر اذیت و آزارشان) شکیبایی کنید و از (دوستی با ایشان) بپرهیزید، حیلهگری آنان به شما هیچ زیانی نمیرساند».