دو عامل اساسی پیروزی
حکمتی ظریف از عطف «أنبیاء» بر «خداوند» در آیه وجود دارد: ﴿لَأَغۡلِبَنَّ أَنَا۠ وَرُسُلِيٓۚ﴾.
این عطف به دو عامل اساسی در عملی شدن وعده قرآنی در آیه، و تطبیق سنّت ربّانی که بدان تأکید میکند، اشاره مینماید:
عامل اول: عامل ربّانی: که این خود پایه و اساس غلبه و پیروزی و اجرایی شدن وعده است، خداوند مقرر و مقدر فرموده، و چنین خواسته و اراده نموده، و کسی نمیتواند خواسته و دستورش را رد نماید، و ضمیر منفصل ﴿أَنَا۠﴾ در آیه آن را به تصویر میکشد.
عامل دوم: عامل بشری: که خداوند خواست و ارادهاش را بر دستان او عملی مینماید، در نتیجه پیامبران و پیروان مجاهدشان بهانهای برای اراده و خواست خدا میشوند، اینان ابزارها و اسباب را فراهم کرده، و نهایت تلاششان را به کار گرفته، و با دشمنانشان جنگیده، و بر خداوند توکل نموده، و چشم به راه یاری و پیروزی او میمانند. اینها را کلمهی ﴿رُسُلِيٓۚ﴾ در آیه، که معطوف بر ضمیر ﴿أَنَا۠﴾ است به تصویر میکشد. بیتردید باید در هرنبردی میان حق و باطل مجاهدینی وجود داشته باشند که خواهان پیروزی اهل حق بر اهل باطل باشند.
این بدان معناست که: پیروزی میسر نمیگردد مگر با حضور مؤمنینی نیکوکار، که جهادگر راه خدایند، ابزار و اسباب را به دست آورده، و شروط پیروزی را محقق میگردانند. بیشک خداوند مسلمانان گناهکار، و مسلمانان خیالباف و ناتوان و سست، و مسلمانانی را که از آماده شدن برای جهاد طفره میروند یاری نکرده و پیروز نمیگرداند!
لازم است که دو عامل همراه و همگام، برای پیروزی در نظر گرفته شود: عامل ربانی و عامل بشری که بدان تکیه شده و به کار گرفته شود، این دو عامل در سخن خداوند بیان شدهاند: ﴿لَأَغۡلِبَنَّ أَنَا۠ وَرُسُلِيٓۚ﴾.