وعده پیروزی روم بر فارس
١- خداوند میفرماید:
﴿الٓمٓ١ غُلِبَتِ ٱلرُّومُ٢ فِيٓ أَدۡنَى ٱلۡأَرۡضِ وَهُم مِّنۢ بَعۡدِ غَلَبِهِمۡ سَيَغۡلِبُونَ٣ فِي بِضۡعِ سِنِينَۗ لِلَّهِ ٱلۡأَمۡرُ مِن قَبۡلُ وَمِنۢ بَعۡدُۚ وَيَوۡمَئِذٖ يَفۡرَحُ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ٤ بِنَصۡرِ ٱللَّهِۚ يَنصُرُ مَن يَشَآءُۖ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلرَّحِيمُ٥ وَعۡدَ ٱللَّهِۖ لَا يُخۡلِفُ ٱللَّهُ وَعۡدَهُۥ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ٦ يَعۡلَمُونَ ظَٰهِرٗا مِّنَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَهُمۡ عَنِ ٱلۡأٓخِرَةِ هُمۡ غَٰفِلُونَ٧﴾[الروم: ١-٧].
«الف. لام. میم. رومیان شکست خوردهاند. (این شکست) در نزدیکترین سرزمین (به سرزمین عرب که نواحی شام است، رخ داده است) و ایشان پس از شکستشان پیروز خواهند شد، در مدت چند سالی. همه چیز در دست خدا و به فرمان او است، چه قبل (که رومیان شکست خوردهاند) و چه بعد (که آنان پیروز میگردند) در آن روز (که رومیان پیروز میگردند) مؤمنان شادمان میشوند. (آری! خوشحال میشوند) از یاری خدا. خدا هر کسی را که بخواهد یاری میدهد، و او بس چیره (بر دشمنان خود) و بسیار مهربان (در حق دوستان خویش) است. این وعدهای است که خدا داده است، و خداوند هرگز در وعدهاش خلاف نخواهد کرد، ولیکن بیشتر مردم نمیدانند. (این اکثریت کوتاهبین) تنها ظاهر و نمادی از زندگی دنیا را میدانند، و ایشان از آخرت کاملاً بیخبرند».
مفهوم کلی این آیات این است که: آیات از شکست رومیان در برابر دشمنشان یعنی فارسها، خبر میدهد، شکست در نبردهایی که در نزدیکترین سرزمین به جزیرةالعرب روی میدهد. سپس آیات با قاطعیت بیان میدارند که رومیان - که در ابتدا از فارسها شکست خوردند - به زودی فارسها را شکست میدهند، و پیروزی رومیان بر فارسها در طی چند سال بعد (از شکست) که نهایت زمان آن نُه سال است رخ میدهد، زیرا کلمهی «بضع» شامل سه تا نُه میشود.
در همان زمان که روم بر فارس پیروز میشود، همچنین خداوند مسلمانان را پیروز میگرداند و بدین خاطر مؤمنین از منتی که خداوند بر آنان نهاده و یاریشان داده خوشحال میشوند. این یک وعدهی مسلّم و شدنی از سوی خدا است که ناگزیر تحقق مییابد، زیرا خداوند خلاف وعده نمیکند.
نبردها ویرانگر بوده و بهطور مستمر میان دو دولت قدرتمند روم و فارس ادامه داشته است و از جمله خشنترین آنها، نبردی بوده که بعد از بعثت رسول الله ج روی داده است، در نیمهی عصر دعوت در دورهی مکه، فارسها دست به تهاجمی تند و سخت بر ضد رومیان زدند. به سمت غرب روی آوردند و سرزمین شام را اشغال کردند و در سال (٦١٤ م) وارد بیت المقدس شدند، همچنین به سمت شمال روی آورده و شهرهای مختلف روم را فتح کردند تا جایی که پایتخت آن قسطنطنیه را محاصره کردند.
عربها در سال ششم بعثت خبر شکست روم در برابر فارس را شنیدند، مسلمانان از شکست رومیان اندوهگین شدند، زیرا رومیان اهل کتاب بودند، در همان زمان مشرکین از پیروزی سپاه فارس خوشحال شدند، زیرا فارسها نیز همچون مشرکین بتها و آتش را میپرستیدند و برای خدا شریک قائل میشدند. خداوند در آن سال سوره روم را فرو فرستاد که در آن (ابتدا) خبر پیروزی سپاه فارس، و (سپس) وعده پیروزی رومیان در طی چند سال بعد را داد. در چشمانداز (مردم) هیچ نشانهای از نزدیکی پیروزی سپاه روم بر سپاه فارس وجود نداشت، رومیان شکست خورده بودند و سپاهشان درهم شکسته بود، و سپاه فارس قسطنطنیه را محاصره کرده بود، پس چگونه قرآن با قاطعیت بیان میدارد که رومیان شکست خورده به زودی در طی چند سال بعد بر فارسها غالب و پیروز میگردند؟.