بندگى خدا

ايمان به فرشتگان

در مباحث گذشته گاه‏گاهى به چیزهاى اشاره مى‏شد كه در این‏جا مى‏خواهیم به اختصار در مورد آن‏ها بحث كنیم. دانستن این مطالب هم‏چون مطالب گذشته براى رشد و كامل شدن ایمان انسان مسلمان لازم و ضرورى است. یكى از این موارد مسئله‏ى ایمان به «ملائكه» یعنى «فرشتگان» است.

قبلاً گفتیم كه خداوند متعال، خالق و سازنده‌ی این جهان است و تنها او فرمانرواى این جهان مى‏باشد. یعنى هم سازنده و هم فرمانرواى این جهان، ذات خداوند متعال است. چنین مطلبى در بسیارى از آیات قرآن به آن اشاره شده است: «خداوند آسمان‏ها و زمین و آن‏چه را كه در میان آن‏هاست در شش روز به وجود آورد؛ سپس بر تخت فرمانروایى قرار گرفت و شروع به اداره‏ى امور این جهان و فرمانروایى بر آن كرد».

همان‏طور كه هر فرمانروا و حاكمى براى اداره‏ى منطقه‏ى تحت فرمان خود، در مركز فرماندهى مقیم و از آن‏جا فرمان صادر مى‏كند تا این‏گونه بزرگى و عظمت و فرمانروایى خود را حفظ كند و براى تحقق دستوراتش و رساندن آن به دیگران، افرادى در خدمت او هستند كه دستورات را از او گرفته و به تمام مناطق مى‏رسانند؛ خداوند متعال نیز نوعى از مخلوقات به نام «ملائكه» یعنى «فرشتگان» را در اختیار دارد كه فرمان‏هاى خود را به آن‏ها داده و آن‏ها نیز دستورات او را به همه جا مى‏رسانند و بدین ترتیب فرمانروائى‏اش تحقق مى‏یابد و دستورات و فرمان‏هایش به تمام نقاط جهان مى‏رسد و اجرا مى‏شود.

كلمه‏ى «ملائكه» به معنى «پیامبران» است، یعنى آنان كه پیام را از جایى گرفته و به جاى دیگر مى‏برند. «ملائكه» به چنین افرادى گفته مى‏شود و هر یک از آن‏ها «مَلَك» نام دارد. «مَلَك»، یعنى كسى كه پیامى را از جایى به جاى دیگر مى‏برد.

در جاى دیگرى از قرآن، كلمه‏ى «ملائكه» به معنى «رُسُل» یعنى «فرستادگان» آمده است و چنین معنایى به این مطلب اشاره دارد كه هر زمان خداوند بخواهد فرمانى را صادر كند و امرى را به گوشه‏اى از این جهان برساند آن را به یک یا چند فرشته مى‏دهد و آن‏ها نیز پیام را به جایى كه باید ببرند، انتقال مى‏دهند و به این ترتیب فرمانروایى خداوند ادامه مى‏یابد و جهان این‏گونه اداره مى‏شود.

وقتى گفته مى‏شود انسان مسلمان باید به ملائكه ایمان داشته باشد؛ یعنى انسان مسلمان باید یقین داشته باشد كه [ملائكه وجود دارند و] این مخلوقات داراى برخى صفات هستند كه او باید آن‏ها را بشناسد و به آن‏ها ایمان داشته باشد. این صفات در قرآن كریم ذكر شده‏اند؛ مثلاً: فرشتگان هرگز از فرمان خداوند متعال سرپیچى نمى‏كنند و هر چه او - جلّ جلاله - دستور مى‏دهد آن را به صورت كامل انجام مى‏دهند و مرتكب كوچك‏ترین خلافى نمى‏شوند. آن‏ها بندگان محترم خداوند متعال هستند. كار آن‏ها بندگى و عبادت و اطاعت و فرمانبردارى از خداوند متعال است. زمانى كه خداوند انسان را آفرید، به آن‏ها دستور داد تا در خدمت او باشند و چیزهایى را كه انسان براى عبادت لازم دارد برایش آماده و تهیه كنند تا بهانه‏اى نداشته باشد و نگوید امكانات در اختیارم نبود و نتوانستم خداوند را بندگى كنم.

یكى از كارهایى كه فرشتگان براى انسان انجام مى‏دهند این است كه دو نفر از آن‏ها مأمور ثبت و ضبط اعمال و كردار و گفتار انسان هستند. یعنى در سمت راست و چپ هر انسانى دو نفر از فرشتگان ملازم و همراه او هستند و مشغول ثبت اعمالى هستند كه از او سر مى‏زند تا در روز قیامت و در دادگاه خداوند متعال بر اساس آن محاكمه و محاسبه شود.

یكى دیگر از كارهایى كه فرشتگان انجام مى‏دهند، كمک و یارى و تأیید آنانى است كه بر اساس ایمان به خدا، عمل صالح انجام مى‏دهند. هر چه ایمان فرد قوى‏تر باشد آن‏ها بیشتر او را تأیید و كمک مى‏كنند تا جایى كه در جنگ با كافران به پشتیبانى او مى‏آیند و به دشمنانش؛ یعنى كافران ضربه وارد كرده و آنان را از بین مى‏برند آن‏گونه كه در غزوه‏ى بدر اتفاق افتاد. در این غزوه چون مسلمانان در بالاترین درجه‏ى ایمان قرار داشتند، تعداد كثیرى از فرشتگان به فرمان خداوند متعال به كمک آن‏ها آمدند و دشمن را از بین بردند. این كمک براى منحرفین و كافران نیز مطرح است؛ اما با این تفاوت كه خداوند متعال شیاطین را ملازم و همراه آنان قرار مى‏دهد تا آن‏ها را همراهى و كمک كرده و بیش از پیش در مسیر انحراف به پیش ببرند.

در قیامت نیز فرشتگان، این بندگان محترم خداوند متعال، مأموریت و وظیفه دارند مردم را جمع و احضار كنند و در دادگاه خداوند گرد آورند. آن‏ها در آن‏جا نیز منتظر و آماده‏ى انجام دستورات خداوند متعال هستند؛ مثلاً: وقتى فرمان صادر مى‏شود كه مؤمنین به بهشت بروند و كافران به جهنم برده شوند، فرشتگان بهشتیان را به بهشت راهنمایى مى‏كنند و جهنمیان را در جهنم مى‏اندازند.

تعدادى از فرشتگان، مأمور شكنجه‏ى كافران در جهنم هستند و عده دیگرى نیز مأمور مهماندارى و پذیرایى از مؤمنان در بهشت مى‏باشند.