۱۱. مواظبت و مراقبت بر ظاهر و باطن نماز
﴿وَٱلَّذِينَ هُمۡ عَلَىٰ صَلَاتِهِمۡ يُحَافِظُونَ ٣٤﴾[المعارج: ۳۴]. «آنان كه بر [اوقات و اركان و روح [نمازهایشان مراقب و مواظب هستند». آنان به گونهاى مراقب و مواظب نمازهایشان هستند كه خود نماز وسیلهاى براى محافظت از آنها شده است. آنها چنان بر نمازهایشان مراقبت دارند كه هرگز اجازه نمىدهند نمازهایشان دچار كوچكترین مشكلى شود و بر رعایت ظاهر و باطن آن مواظبت دارند. آنچه در نماز و دعا لازم و ضرورى است، كاملاً رعایت مىكنند و به گونهاى آن را ادا مىكنند كه نماز خود وسیلهاى بازدارنده از دچار شدن آنها به هر گونه اعمال زشت و ناپسند مىشود و این معناى همان چیزى است كه مىفرماید: ﴿إِنَّ ٱلصَّلَوٰةَ تَنۡهَىٰ عَنِ ٱلۡفَحۡشَآءِ وَٱلۡمُنكَرِ﴾[العنكبوت: ۴۵] [۴۵].
و سرانجام در بیان جزا و پاداش نمازگزاران واقعى مىفرماید:
﴿أُوْلَٰٓئِكَ فِي جَنَّٰتٖ مُّكۡرَمُونَ ٣٥﴾[المعارج: ۳۵]. «آنان در باغهاى بهشت مورد احترام هستند».
در جاى دیگر وقتى در مورد صفات مذكور بحث مىكند این جمله را نیز به آن اضافه مىكند و مىفرماید:
﴿ٱلَّذِينَ هُمۡ فِي صَلَاتِهِمۡ خَٰشِعُونَ ٢﴾[المؤمنون: ۲]. «و آنان كه در نمازها و دعاهایشان خاشع و فروتن هستند» و خود را در برابر خداوند متعال ضعیف نشان مىدهند؛ زیرا مىدانند كه ذاتاً به خداوند متعال نیازمندند و اگر آن ذات مقدس به آنان توجه نكند و امكانات را برایشان فراهم نكند و موانع را از سر راهشان بر ندارد، هیچ قدرتى قادر به چنین كارى نیست. به همین خاطر است كه وقتى در حضور خداوندِ خود قرار مىگیرند و از او درخواست كمک مىكنند، تمام وجودشان خاشع و خاضع مىگردد. حقیقت مطلب و واقعیت امر این است كه انسان در نماز باید اینگونه باشد.
[۴۵] مسلماً نماز [انسان را] از گناهان بزرگ و كارهاى ناپسند باز مىدارد.