بندگى خدا

۴. تمسخر، عیب‏جویى و زدن القاب زشت و ناپسند به یكدیگر

پس از آن‏چه گفته شد، نصایح دیگرى بیان مى‏شوند و در آن به چگونگى روابط مؤمنین و برخورد آن‏ها با یكدیگر مى‏پردازد و مى‏فرماید:

﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا يَسۡخَرۡ قَوۡمٞ مِّن قَوۡمٍ عَسَىٰٓ أَن يَكُونُواْ خَيۡرٗا مِّنۡهُمۡ وَلَا نِسَآءٞ مِّن نِّسَآءٍ عَسَىٰٓ أَن يَكُنَّ خَيۡرٗا مِّنۡهُنَّ﴾[الحجرات: ۱۱]. «ای مؤمنان! هیچ گروهی نیاید گروه دیگری را مسخره کند؛ چه بسا (آنها که مسخره می‌شوند) از اینها (که مسخره می‌کنند،) بهتر باشند. و نیز زنان نباید سایر زنان را مسخره نمایند. چه‌بسا زنانی که مسخره می‌شوند از زنانی که مسخره‌ می‌کنند، بهتر باشند» خطاب به آنان كه ایمان آورده‏اند مى‏فرماید: هیچ طایفه‏اى از شما طایفه‏ى دیگر را مسخره نكند. هیچ گروهى از شما خود را از دیگرى بیشتر و بزرگ‏تر نداند و طرف مقابل را به بازى نگیرد و مسخره نكند؛ زیرا ممكن است طرف مقابل نزد خدا بهتر از آنان باشند. و هیچ زنى زن دیگرى را مسخره نكند؛ چه بسا زنى كه مسخره مى‏شود نزد خدا از مسخره كننده بهتر باشد.

﴿وَلَا تَلۡمِزُوٓاْ أَنفُسَكُمۡ﴾[الحجرات: ۱۱]. «و به عیب‌جویی از یکدیگر نپردازید» و با سخنان خود، دل یكدیگر را نیازارید. به یكدیگر سخنان زشت نگویید.

﴿وَلَا تَنَابَزُواْ بِٱلۡأَلۡقَٰبِ﴾[الحجرات: ۱۱]. «و همدیگر را با لقب‌های زشت صدا نزنید» به گونه‏اى كه در میان جمع با آن القاب خوانده شوید و آبرو و شخصیتتان لكّه‏دار شود.

﴿بِئۡسَ ٱلِٱسۡمُ ٱلۡفُسُوقُ بَعۡدَ ٱلۡإِيمَٰنِ﴾[الحجرات: ۱۱]. «پس از ایمان آوردن، فسق و بدکاری، نام و رسم بدی است» فاسق یعنى كسى كه از حدود بندگى خدا خارج شده باشد. بسیار ناراحت كننده است كه انسان ابتدا فردى مؤمن شناخته شود؛ اما بعداً مردم او را فاسق بخوانند.

﴿وَمَن لَّمۡ يَتُبۡ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلظَّٰلِمُونَ﴾[الحجرات: ۱۱]. «و كسانى كه توبه نكنند (و از این مسائل دست نكشند)، ستمكارند». و اگر دچار عذاب و شكنجه شوند خودشان به خود ظلم و ستم كرده‏اند و خداوند به آنان ظلم نكرده است.

صفات ناپسندِ مسخره كردن، آزردن دل مردم با سخنان زشت و دادن القاب ناپسند، هر سه جزو گناهان بسیار زشت مى‏باشند و اگر انسان در انجام آن‏ها استمرار داشته باشد و از آن‏ها دست بر ندارد، یقیناً از حدود بندگى خدا خارج شده و حتماً به عذاب خدا دچار خواهد شد و پس از روشن كردن حقیقت و بیان واقعیت از سوى خدا، كسى كه مرتكب آن گناهان شود، جز این نیست كه به خود ظلم كرده است.