امامت در پرتو کتاب و سنت

فهرست کتاب

به این ادعا از چند نظر می‌توان پاسخ گفت:

به این ادعا از چند نظر می‌توان پاسخ گفت:

پاسخ اول: صحت حدیث مذکور باید بررسی شود و رزین[۱۸۰] در کتاب خود چیزهایی آورده است که در کتاب‌های ششگانه حدیث صحیح اهل سنت وجود ندارد.

پاسخ دوم: حدیثی که در صحیح است آن نیست که رزین آورده است، بلکه روایتی كه در صحيح است آن است که نعمان بن بشیر می‌گوید: من در کنار منبر رسول خدا جبودم که مردی گفت: باکی ندارم از اینکه بعد از اسلام عمل دیگری جز آب دادن حجاج انجام دهم (فقط همین عمل را انجام دهم) و دیگری گفت: بعد از اسلام به عملی جز آباد كردن مسجدالحرام توجهی ندارم. و شخص سوم نیز گفت: جهاد در راه خدا از آنچه گفتید برتر است. عمر سآنها را سرزنش کرد و فرمود: صدایتان را در نزد منبر پیامبر جبلند نکنید -در حالی که آن روز، روز جمعه بود- وقتی نماز جمعه اقامه شد شخصي بر رسول خدا جوارد شد و در خصوص آنچه اختلاف کردند پرسید که خداوند این آیه را نازل کرد:

﴿أَجَعَلۡتُمۡ سِقَايَةَ ٱلۡحَآجِّ وَعِمَارَةَ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِ كَمَنۡ ءَامَنَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَجَٰهَدَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِۚ لَا يَسۡتَوُۥنَ عِندَ ٱللَّهِۗ [التوبة: ۱۹] .

که مسلم آن را تخریج کرده است[۱۸۱] .

معنی حدیث اين است که گفتۀ علی مبني بر اينکه جهاد را بر آب دان و خدمت به حجاج ترجیح داده صحیح‌تر است از گفتۀ کسی که آب دادن و خدمت کردن را ترجیح می‌دهد. و علی نسبت به این مسأله از کسی که با او منازعه می‌کرد، نسبت به حق آگاه‌تر بود، و این صحیح است.

و عمر فاروق سدر موارد متعدد رأي داده که خداوند قرآن را موافق آن نازل فرموده است. به پیامبر جمی‌گفت: چه می‌شد مقام ابراهیم را محل نماز قرار می‌دادی که این آیه نازل شد:

﴿وَٱتَّخِذُواْ مِن مَّقَامِ إِبۡرَٰهِ‍ۧمَ مُصَلّٗىۖ[البقرة: ۱۲۵] .

«مقام ابراهیم را محل نماز انتخاب کنید».

و گفت: ای رسول خدا، بر زنان تو انسا‌ن‌های نیک و بد داخل می‌شوند و چه می‌شد آنها را امر به حجاب می‌کردی، و خطاب به همسران رسول خدا گفت: چه بسا اگر شما را طلاق می‌داد خداوند زنانی بهتر از شما را برای او در نظر می‌گرفت که مسلمان و مؤمن و فرمان‌پذیر و توبه‌کننده باشند[۱۸۲] . و امثال این مسائل زیاد بوده است. و همه این موارد در اخبار صحیح ثابت شده است و این خیلی بزرگتر از تأیید و تصویب رأی علی در یک مسأله است.

و اما برتری به خاطر ایمان و هجرت با پیامبر جو جهاد برای تمامی یاران پیامبر جکه ایمان آورده و هجرت کردند ثابت شده است، ولي در اینجا فضیلتی که مختص علی باشد وجود ندارد، که گفته شود این فضیلت برای غیر علی ثابت نشده است.

پاسخ سوم: اگر فرض بر این باشد که علی بر یک مزیت خاصی اختصاص یافته نمی‌توان این مزیت خاص را از ویژگی امامت او دانست. همچنین نمی‌توان آن را ملاک برتری بی‌چون و چرای وی تلقی کرد؛ زیرا خضر که داستان آن در سورۀ کهف بيان شده سه مسأله را می‌دانست كه موسی از آن آگاهی نداشت، ولي نمی‌توان گفت که به طور مطلق برتر از موسی است. و هدهد به سلیمان گفت:

﴿أَحَطتُ بِمَا لَمۡ تُحِطۡ بِهِۦ[النمل: ۲۲] .

«به چیزی احاطه و آگاهی یافتم که تو بدان احاطه نداری».

ولي با اين وصف به طور مطلق آگاه‌تر از سلیمان نبود.

پاسخ چهارم: اگر علی این مسأله را می‌دانست، پس از کجا می‌توان پی برد که دیگر اصحاب پیامبر جآن را نمی‌دانستند؟ پس ادعای اختصاص علم آن به علی باطل است و به فرض هر دو صورت اختصاص علم و امامت به علی باطل است. و به تواتر معلوم گردیده که جهاد ابوبکر با مال بزرگتر از جهاد مالي علی بود؛ زیرا ابوبکر دارا و ثروتمند بود. پیامبرجدر خصوص وی می‌فرماید: «هیچ مالی همچون مال ابوبکر به من سود نرسانید». در حالی که علی فقیر بود.

و نيز جهاد ابوبکر با جان خود نیز بسیار بزرگتر از جهاد علی است که به خواست پروردگار یادآور خواهیم شد.

[۱۸۰] ابوالحسن رزین بن معاویه بن عمار عبدری سرقطی اندلسی، متوفی به سال ۵۳۵ که از زمرۀ محدثین بود و از جمله تصنیفات وی از کتاب التجرید للصحاح الستة می‌توان نام برد. شرح حال وی در کتاب‌های: شذرات الذهب: ۴/۱۰۶، روضات الجنات ص (۲۸۶)، معجم المؤلفی: (۴/۱۵۵-۱۵۶، الأعلام: ۳/۴۶، آمده است. [۱۸۱] این حدیث از نعمان‌بن بشیر سدر صحیح مسلم: ۳/۱۴۴۹، کتاب الإمارة، باب فضل الشهادة فی سبیل‌الله تعالی و در مسند احمد، چاپ حلبی: ۴/۲۶۹، و تفسیر طبری: ۱۴/۲۵-۲۶، آمده است. [۱۸۲] این حدیث با وجود اینکه در الفاظ آن اختلاف هست – از انس ابن مالکسدر صحیح بخاری: ۱/۸۵، کتاب الصلاة، باب ما جاء فی القبله (۵/۲۰)، کتاب التفسیر، سوره بقره، باب قوله: ﴿وَٱتَّخِذُواْ مِن مَّقَامِ إِبۡرَٰهِ‍ۧمَ مُصَلّٗىو مسند امام احمد چاپ المعارف (۱/۳۲۳-۲۶۳) و در کتاب فضائل الصحابة شماره‌های: (۲۳۴-۴۳۵-۴۳۷-۴۹۳-۴۹۵-۶۸۲) آمده است.