مطلب سوم: عقیده باوری است مبتنی بر یقین بدون شک وتردید
برای این‌که این اصول، به عنوان عقیده قرار بگیرند، ضروری است که به صورت قطعی و بدور از هر گونه شک و تردید آنها را بپذیریم؛ پس اگر درباره‌ی آنها‌اندکی شک و گمان داشته باشیم، عقیده بشمار نمی‌روند؛ بلکه ظن و گمان‌اند. صاحب المعجم الوسیط درباره‌ی عقیده می‌گوید: «العقیدة: الحكم الذي لا يقبل الشك فيه لدى معتقده» [۴].
عقیده عبارت از حکمی است که از دیدگاه فرد معتقد به آن، هیچ‌گونه شکی در آن وجود نداشته باشد؛ خداوند متعال می‌فرماید:
﴿إِنَّمَا ٱلۡمُؤۡمِنُونَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ بِٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦ ثُمَّ لَمۡ يَرۡتَابُواْ﴾ [الحجرات: ۱۵].
«مؤمنان واقعی تنها کسانی هستند که به خدا و پیغمبرش ایمان آورده‌اند؛ سپس هرگز شک و تردیدی به خود راه نداده‌اند».
و می‌فرماید: ﴿الٓمٓ١ ذَٰلِكَ ٱلۡكِتَٰبُ لَا رَيۡبَۛ فِيهِۛ هُدٗى لِّلۡمُتَّقِينَ٢﴾ [البقرة: ۱-۲].
«الف و لام و میم از حروف مقطعات هستند؛ هیچ شک و تردیدی در این کتاب وجود ندارد و راهنمای پرهیزگاران است». و در جایی دیگر می‌فرماید: ﴿رَبَّنَآ إِنَّكَ جَامِعُ ٱلنَّاسِ لِيَوۡمٖ لَّا رَيۡبَ فِيهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُخۡلِفُ ٱلۡمِيعَادَ٩﴾ [آل عمران: ۹].
«پروردگار ما! تو مردم را در روزی که هیچ شک و تردیدی در آن وجود ندارد، جمع خواهی نمود و باید بدانید که خداوند خلاف وعده نمی‌کند».
همچنین خداوند در سوره‌ی توبه مشرکان را به سبب شک و گمان‌هایشان مذمت و سرزنش می‌نماید و می‌فرماید:
﴿وَٱرۡتَابَتۡ قُلُوبُهُمۡ فَهُمۡ فِي رَيۡبِهِمۡ يَتَرَدَّدُونَ﴾ [التوبة: ۴۵].
«دل‌هایشان دچار شک و تردید شده است؛ و آنان در این شک و تردیدشان، متحیر و سرگردانند».
[۴] المعجم الوسبط (۲/۶۱۴)