شناخت الله عز و جل

انواع شرک: شرک دراصطلاح شریعت بر دو نوع است:

نوع اول: شرک اکبر (بزرگ)

به کسی می گویند دچار شرک اکبر شده است که با الله سبحانه و تعالی پروردگار دیگری را شریک قرار دهد؛ مانند نصاری که خداوند را سومین خدا از سه خدای خود میدانند. همچنین مانند مجوسیان که حوادث خوب را به نور، و حوادث ناخوشایند و بد را به تاریکی نسبت می‌دهند؛ و مانند صابئی‌ها که تدبیر امور جهان را به ستاره‌های آسمان نسبت می‌دهند. قایل یادآوری است که مشرکانی امثال این‌ها در جهان بسیار زیادند که از میان آنان می‌توان به قبرپرستانی اشاره نمود که بر این اعتقادند که روح اولیا و انسان‌های صالح پس از مردن در جهان، تصرف می‌کنند و به فریاد انسان می‌رسند و نیازهای ما را برطرف می‌نمایند و مشکلات و بلاها را از سر راه می‌زدایند. آنان بر این باورند که اگر کسی از آنها کمک بخواهد، ارواح به او کمک می‌کنند و هر که به آنها پناه ببرد، پناهش میدهند و به فریادش می‌رسند. نوعی دیگر از شرک اکبر این است که: فرشته یا پیامبر، یا یکی از اولیای خدا یا خورشید یا ماه یا سنگ یا انسان یا هر چیز دیگری در قالب دعا و نیایش، یا ذبح و قربانی و نذر و یا هر نوع عبادت دیگر، مانند خداوند مورد پرستش قرار گیرد.

در شرک شرط نیست که مشرک غیر خدا را از هر جهت با خداوند شریک و مساوی بداند

لازم نیست که شریک قرار داده شده از هر جهت با خداوند یکسان باشد؛ بلکه همین که ثابت شود که یک شخص، کسی یا چیزی را به عنوان انباز برای خدا قرار داده، برای مشرک شدنش، کافی است اگر چه آن را در علم و قدرت و توانایی و... پایین تر از الله بداند.

خداوند از زبان مشرکان نقل می‌کند که می‌گویند:

﴿تَٱللَّهِ إِن كُنَّا لَفِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٍ٩٧ إِذۡ نُسَوِّيكُم بِرَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ٩٨﴾ [الشعراء: ۹۷-۹۸].

«به خدا سوگند، ما در گمراهی آشکاری بوده‌ایم؛ آن زمان که ما شما ـ معبودان باطل ـ را با پروردگار جهانیان ـ در عبادت و طاعت ـ برابر و یکسان می‌دانستیم».

باید دانست که در این آیه، صرفا یکسان بودن در دوستی، بیم، امید، فرمانبرداری و اطاعت، مد نظر است نه مساوات در قدرت و توانایی و آفرینش و پدیدآوردن؛ زیرا مشرکان به یگانگی خداوند در آفرینش اقرار و اعتراف می‌کردند.

خطرات و زیان‌های این نوع شرک

ما باید بدانیم که شرک اکبر بسیار خطرناک است؛ زیرا باعث نابودی اعمال انسان می‌گردد؛ چنانکه خداوند متعال می‌فرماید:

﴿وَلَوۡ أَشۡرَكُواْ لَحَبِطَ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ﴾ [الأنعام: ۸۸].

«اگر آنان به خداوند شرک می‌ورزیدند، اعمال‌شان نابود می‌گردید».

همچنین الله سبحانه و تعالی خطاب به پیامبرش می‌فرماید: ﴿وَلَقَدۡ أُوحِيَ إِلَيۡكَ وَإِلَى ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكَ لَئِنۡ أَشۡرَكۡتَ لَيَحۡبَطَنَّ عَمَلُكَ وَلَتَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ٦٥﴾ [الزمر: ۶۵]. ‏

«به تو و به پیامبران قبل از تو وحی شده است که اگر شرک‌ ورزی، اعمالت باطل میشود و از بین می‌رود و از زیانکاران خواهی شد».

ما باید بدانیم که صاحب چنین شرکی برای ابد و همیشه در دوزخ خواهد ماند و خداوند او را نمی‌بخشد و هرگز وارد بهشت نخواهد شد:

﴿إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَغۡفِرُ أَن يُشۡرَكَ بِهِۦ وَيَغۡفِرُ مَا دُونَ ذَٰلِكَ لِمَن يَشَآءُۚ وَمَن يُشۡرِكۡ بِٱللَّهِ فَقَدِ ٱفۡتَرَىٰٓ إِثۡمًا عَظِيمًا٤٨﴾ [النساء: ۴۸]

«بی‌گمان خداوند ـ هرگز ـ شرک به خود را نمی‌بخشد؛ ولی گناهان جز آن را از هر کس که خود بخواهد، می‌بخشد. و هر که برای خدا شریکی قائل گردد، گناه بزرگی را مرتکب شده است».

﴿لَقَدۡ كَفَرَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلۡمَسِيحُ ٱبۡنُ مَرۡيَمَۖ وَقَالَ ٱلۡمَسِيحُ يَٰبَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ رَبِّي وَرَبَّكُمۡۖ إِنَّهُۥ مَن يُشۡرِكۡ بِٱللَّهِ فَقَدۡ حَرَّمَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِ ٱلۡجَنَّةَ وَمَأۡوَىٰهُ ٱلنَّارُۖ وَمَا لِلظَّٰلِمِينَ مِنۡ أَنصَارٖ٧٢﴾ [المائدة: ۷۲].

«بی‌گمان کسانی که می‌گویند: ـ خدا در عیسی حلول کرده است و ـ خدا همان مسیح پسر مریم است، کافرند؛ حال آن که عیسی گفته است: ای بنی‌اسرائیل! خدای یگانه‌ای را بپرستید که پروردگار من و پروردگار شما است. بیگمان هر کس انبازی برای خدا قرار دهد، خدا بهشت را بر او حرام ساخته است ـ و هرگز به بهشت گام نمی‌نهد ـ و جایگاه او آتش است و ستمکاران یار و یاوری ندارند ـ تا ایشان را از عذاب جهنّم برهاند».