شناخت الله عز و جل

عکس این نظریه، صحیح است

آنچه را که خداوند دانا و آگاه و آفریدگار انسان اعلان نموده است، با چیزی که این بی‌خردان و جاهلان می‌پندارند، کاملا مخالف است؛ زیرا خداوند به ما خبر می‌دهد که او انسان را از همان آغاز به صورت یک مخلوق مستقل و کامل آفریده است و قبل از این‌که آنرا خلق نماید، فرشتگانش را اطلاع داده است.

﴿وَإِذۡ قَالَ رَبُّكَ لِلۡمَلَٰٓئِكَةِ إِنِّي جَاعِلٞ فِي ٱلۡأَرۡضِ خَلِيفَةٗۖ﴾ [البقرة: ۳۰].

‏«زمانی را یادآوری کن که پروردگارت به فرشتگان گفت: من در زمین جانشینی می گمارم».

همچنین خداوند در مورد ماده‌ای که انسان را از آن آفریده است، می فرماید:

﴿فَإِنَّا خَلَقۡنَٰكُم مِّن تُرَابٖ﴾ [الحج: ۵]. «ما شما را از خاک آفریدیم».

ابوموسی اشعری س می‌گوید: شنیدم که رسول الله ص می‌فرمود:

«إِنَّ الله خَلَقَ آدَمَ مِنْ قَبْضَةٍ قَبَضَهَا مِنْ جَمِيعِ الأَرْضِ، فَجَاءَ بَنُو آدَمَ عَلَى قَدْرِ الأَرْضِ، مِنْهُمُ الأَحْمَرُ، وَالأَسْوَدُ، وَالسَّهْلُ، وَالْحَزَنُ، وَبَيْنَ ذَلِكَ، وَالْخَبِيثُ، وَالطَّيِّبُ» [۷۵].

(خداوند آدم را از یک مشت خاک که آن را از تمام زمین گرفته بود، آفریده است؛ به همین خاطر، فرزندان آدم به شکل‌های متعددی ظاهر شدند و طبق شکل و رنگ پوسته‌ی زمین، بعضی‌ها سرخ، بعضی‌ها سفید و بعضی‌ها سیاه هستند و همچنین بعضی‌ها خشن، و بعضی‌ها آرام، بعضی‌ها ناپاک و بعضی‌ها پاکیزه آفریده شدند).

آری، آب نیز در آفرینش انسان به عنوان یک عنصر مهم مورد استفاده قرار گرفته است.

﴿وَٱللَّهُ خَلَقَ كُلَّ دَآبَّةٖ مِّن مَّآءٖۖ﴾ [النور: ۴۵]. «خداوند هر جنبنده‌ای را از آب آفریده است».

پس اصل و سرشت انسان از آب و خاک بوده است چنانکه خداوند می‌فرماید:

﴿هُوَ ٱلَّذِي خَلَقَكُم مِّن طِينٖ﴾ [الأنعام: ۲].

«خدا آن ذاتی است که شما را از گِل آفریده است‌».

این طین (گل و لای) خشکیده‌ی همچون سفال است که به انسان تبدیل شده است.

﴿خَلَقَ ٱلۡإِنسَٰنَ مِن صَلۡصَٰلٖ كَٱلۡفَخَّارِ١٤﴾ [الرحمن: ۱۴].

‏«خدا انسان را از گِل خشکیده‌ای همچون سفال آفریده است». ‏

خداوند آدم را با دست‌های خودش آفریده است:

﴿قَالَ يَٰٓإِبۡلِيسُ مَا مَنَعَكَ أَن تَسۡجُدَ لِمَا خَلَقۡتُ بِيَدَيَّۖ﴾ [ص: ۷۵].

«خداوند فرمود: ای ابلیس! چه چیزی تو را از سجده کردن در برابر آنچه که من با دست‌های خودم آفریده‌ام، منع کرد؟».

خداوند از همان آغاز، آدم را تو خالی آفریده است. از انس س روایت است که رسول اکرم ص فرمود:

«لَـمَّا صَوَّرَ اللهَ آدَمَ فِي الْجَنَّةِ تَرَكَهُ مَا شَاءَ اللَّهُ أَنْ يَتْرُكَهُ، فَجَعَلَ إِبْلِيسُ يَطِيفُ بِهِ، وَيَنْظُرُ مَا هُوَ، فَلَمَّا رَآهُ أَجْوَفَ عَرَفَ أَنَّهُ خُلِقَ خَلْقًا لَمْ يَتَمَالَكْ» [۷۶].

(هنگامی که خداوند آدم را در بهشت به تصویر کشید تا مدت زمانی که می‌خواست او را به حال خود گذاشت؛ پس ابلیس اطراف او دور می‌زد و نگاه می‌کرد تا ببیند که او چیست. وقتی که او را توخالی یافت، فهمید آدم طوری آفریده شده است که نمی‌تواند خود را کنترل کند).

بعد از آن، خداوند از روح خود در آن گل و لا دمید و اینگونه حیات در او به جریان افتاد و آدم شنوا، بینا، متکلم، عاقل و هوشیار گردید؛ آنگاه به فرشتگان دستور داد تا وقتی که زندگی و حیات در آدم به جریان افتاد، او را سجده کنند:

﴿فَإِذَا سَوَّيۡتُهُۥ وَنَفَخۡتُ فِيهِ مِن رُّوحِي فَقَعُواْ لَهُۥ سَٰجِدِينَ٧٢﴾ [ص: ۷۲].

‏«هنگامی که آن را سر و سامان دادم و آراسته و پیراسته کردم، از جان متعلّق به خود، در او دمیدم و گفتم که همه در برابرش به سجده بیفتید». ‏

همچنین خداوند مکان سکونت آدم را بعد از آفرینش برای ما معرفی نموده است:

﴿وَقُلۡنَا يَٰٓـَٔادَمُ ٱسۡكُنۡ أَنتَ وَزَوۡجُكَ ٱلۡجَنَّةَ﴾ [البقرة: ۳۵].

«و گفتیم: ای آدم! تو با همسرت در بهشت سکونت کنید».

و اینجا بود که آدم بلافاصله پس از آنکه آفریده شد، حرف زدن را آغاز نمود و آنچه را که به او گفته می‌شد، می‌فهمید؛ خداوند متعال می‌فرماید:

﴿وَعَلَّمَ ءَادَمَ ٱلۡأَسۡمَآءَ كُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمۡ عَلَى ٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ فَقَالَ أَنۢبِ‍ُٔونِي بِأَسۡمَآءِ هَٰٓؤُلَآءِ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ٣١ قَالُواْ سُبۡحَٰنَكَ لَا عِلۡمَ لَنَآ إِلَّا مَا عَلَّمۡتَنَآۖ إِنَّكَ أَنتَ ٱلۡعَلِيمُ ٱلۡحَكِيمُ٣٢ قَالَ يَٰٓـَٔادَمُ أَنۢبِئۡهُم بِأَسۡمَآئِهِمۡۖ فَلَمَّآ أَنۢبَأَهُم بِأَسۡمَآئِهِمۡ قَالَ أَلَمۡ أَقُل لَّكُمۡ إِنِّيٓ أَعۡلَمُ غَيۡبَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَأَعۡلَمُ مَا تُبۡدُونَ وَمَا كُنتُمۡ تَكۡتُمُونَ٣٣﴾ [البقرة: ۳۱-۳۳].

‏«و نام همه‌ی اشیاء را به آدم آموخت؛ سپس آنها را به فرشتگان عرضه نمود و فرمود: اگر راست می‌گویید ـ و خود را برای امر جانشینی از انسان بایسته‌تر می‌بینیدـ اسامی این‌ها را برشمارید.‏‏ فرشتگان گفتند: منزّهی تو، ما چیزی جز آنچه تو به ما آموخته‌ای، نمی‌دانیم؛ همانا تو دانا و حکیمی. خداوند‏‏ فرمود: ای آدم! آنان را از نام‌های این پدیده‌ها آگاه کن. پس هنگامی که آدم نام اشیاء را برای فرشتگان برشمرد، خداوند فرمود: به شما نگفتم که من غیب ـ و رازـ آسمان‌ها و زمین را می‌دانم و همچنین از آنچه شما آشکار یا پنهان می‌نمایید، آگاهم‌». ‏

در حدیث ابو هریره س آمده است که رسول الله ص فرمود:

«لَمـّا خَلَقَ اللهَ آدَمَ وَنَفَخَ فِيهِ الرُّوحَ عَطَسَ، فَقَالَ: الـْحَمْدُ لِلهِ، فَحَمِدَ اللهَ بِإِذْنِهِ، فَقَالَ لَهُ رَبُّهُ: يَرْحَمُكَ اللهُ، يَا آدَمُ! اذْهَبْ إِلَى أُولَئِكَ الـْمَلَائِكَةِ ـ إِلَى مَلَإٍ مِنْهُمْ جُلُوسٍ ـ فَقُلْ: السَّلَامُ عَلَيْكُمْ، قَالُوا: وَعَلَيْكَ السَّلَامُ وَرَحْمَةُ اللهِ» [۷۷].

(وقتی که خداوند آدم را آفرید و روح را در او دمید، آدم عطسه زد و گفت: الحمد الله؛ پس به اذن خداوند، او را ستود. پروردگارش در جواب او فرمود: ای آدم! خداوند بر تو رحم کند؛ برو نزد آن فرشتگان ـ اشاره به گروهی از فرشتگان که نشسته بودند ـ و بگو: سلام بر شما باد. فرشتگان در جواب او گفتند: عليک السلام و رحمة الله، سلامتی و رحمت خداوند بر تو باد).

بلی این، انسان نخستین ؛آدم؛ پدر تمام مردم؛ است و خداوند همسرش ؛حواء؛ را از خود او بوجود آورده است:

﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ٱتَّقُواْ رَبَّكُمُ ٱلَّذِي خَلَقَكُم مِّن نَّفۡسٖ وَٰحِدَةٖ وَخَلَقَ مِنۡهَا زَوۡجَهَا﴾ [النساء: ۱].

«ای مردم! از پروردگارتان بترسید؛ آن پروردگاری که شما را از یک انسان آفرید و سپس همسرش را از او آفرید».

چنین نیست که انسان ناقص خلق شده باشد و بعد به تکامل رسیده باشد، آنگونه که طرفداران تئوری تکامل می‌گویند؛ بلکه نخست، انسان به طور کامل، خلق شده و بعد از آن، خلقت او‌ اندک ‌اندک دچار کمی و نقص گردیده است؛ درحدیثی که امام بخاری و مسلم روایت کرده‌اند، ابوهریره س می‌گوید: رسول الله ص فرمود:

«خَلَقَ اللهُ آدَمَ وَطُولُهُ سِتُّونَ ذِرَاعًا» [۷۸]. (خداوند آدم را آفرید و قد او شصت ذراع بود).

آری، گفتیم که آدم از همان بدو آفرینش، کامل آفریده شده است؛ اینجا است که مؤمنان در حالی که کامل هستند به شکل و صورت آدم وارد بهشت می شوند؛ در ادامه‌‌ی حدیث گذشته آمده است که نبی اکرم ص فرمود:

«فَكُلُّ مَنْ يَدْخُلُ الْجَنَّةَ عَلَى صُورَةِ آدَمَ، وَطُولُهُ سِتُّونَ ذِرَاعًا، فَلَمْ يَزَلْ يَنْقُصُ الـْخَلْقُ بَعْدُ حَتَّى الْآنَ» [۷۹].

(هر مؤمنی به صورت آدم ÷ که قدش شصت ذراع است، وارد بهشت می‌شود؛ بعد از آدم، فرزندانش از نظر آفرینش،‌اندک‌اندک کوچک شدند و این جریان تاکنون نیز ادامه دارد).

خداوند به ما خبر داده است که بعضی از گمراهان و معصیت کاران بشر مسخ شده‌اند و به صورت میمون و گراز درآمده‌اند؛ بلی، ممکن است برخی از موجودات مترقی و تکامل یافته به موجودات ناقص و عقب افتاده متحول شوند و نزول کنند؛ اما این‌که میمون یا گراز به صورت انسان متحول شده باشند، چیزی است که بجز کم خردان و نادانان کسی آن را نمی‌پذیرد.

آنچه بیان گردید گوشه‌هایی از سخنان خداوند متعال و تعدادی از احادیث رسول مکرم اسلام پیرامون آفرینش انسان نخستین بود؛ ما تمام آیات و احادیث را در این زمینه، بیان ننمودیم وگرنه، سخن به درازا می‌کشید و همچنین می‌توانستیم تصویر بسیار روشنی از آفرینش انسان داشته باشیم تا جایی که هیچ‌گونه ابهامی در آن وجود نداشت؛ باید دانست که آنچه را اسلام ارائه می‌دهد، یک اصل بسیار روشن و مستحکم است که انسان از انتساب بدان احساس کرامت و عزت میکند؛ اما انسانی که طرفداران تئوری تکامل آنرا به تصویر می‌کشند و ارائه می‌دهند، میمونی است که از موش و جیرجیرک و سوسک ارتقا یافته است؛ بدون تردید انسان از نسبت دادن خود به چنین اصلی خجالت می‌کشد و آن را مایه‌ی ننگ خود می‌داند.

بلی، انسانی را که مورخان و پیروان تئوری تکامل مورد بحث و بررسی قرار می‌دهند و به دانش آموزان معرفی می‌کنند، موجودی است وحشتناک و فاقد هر گونه درک و استعداد که نه سخن می‌گوید و نه چیزی را می‌داند؛ بلکه از حیوانات فرا‌ می‌گیرد و می‌آموزد؛ این نوع تفکر، در واقع جنایتی است در حق انسانی بس بزرگ.

[۷۵] روایت احمد و ترمذی و ابو داود؛ نگاه مشکاة المصابیح (۱/۳۶) شماره (۱۰۰). [۷۶] صحیح مسلم (۴/۲۰۱۶) شماره (۲۶۱۱). [۷۷] روایت از ترمذی؛ نگا: مشکاة المصابیح (۲/۵۴۲) شماره (۴۶۶۲). محقق کتاب «مشکاة المصابیح» می‌گوید: حاکم این حدیث را صحیح دانسته است و امام ذهبی نیز رأی او را تأیید نموده است. و این حدیث همان‌گونه است که آنها گفته‌اند. [۷۸] صحیح بخاری (۶/۳۶۲ ش ۳۳۲۶) و صحیح مسلم (۴/۲۱۸۳ش ۲۸۴۱)؛ و عبارت این حدیث از صحیح بخاری است. [۷۹] همان منابع گدشته؛ اما الفاظ این قسمت از صحیح مسلم می‌باشد.